Vikan - 04.12.1969, Blaðsíða 32

AHESTB/
UM ALDAII
Gamlar ferðasögur erlendra
manna hafa löngum þótt for-
vitnilegt og eftirsótt lestrar-
efni. Hér birtist ein slík og
býsna skemmtileg. Hún er
eftir frú L.F.K. von Thiele
og birtist fyrst í „The World
White Magazine“ í febrúar
1902, en ferðin sjálf var far-
in aldamótasumarið.......
eðan á ferð minni um ísland stóð
vorum við sex í hóp — þekkt-
ur virðingamaður kirkjunnar,
háskólakennari frá Cambridge,
maður einn alkunnur undir nafn-
inu „Vísir“, sakir víðtækrar
þekkingar sinnar á öllum hlut-
um undir sólinni, íslenzkur land-
könnuður — sem var meðlimur
Brezka landfræðifélagsins — og
við tvær. Fylgdarlið okkar voru
þrír leiðsögumenn og tuttugu og
fjórir hestar, sem báru föggur
okkar — tjöld, rúmföt, matvæli
o.s.frv., auk þess höfðum við
hvert sinn hest til reiðar. Við
vorum á leið til híns fræga
Geysis-dals (Haukadals) á ís-
landi.
íslendingar reyndust okkur
mjög gestrisnir. Þegar spurðist
um komu okkar, kom héraðs-
höfðinginn, — oftast læknirinn,
presturinn eða hreppstjórinn,
stundum langt að — til móts við
okkur og bauð okkur að dvelj-
ast hjá sér, og ef við þáðum boð-
ið, var maður á hestbaki sendur
um nágrennið til að sækja kræs-
ingar og munaðarvörur. Þetta
var svo framreitt fyrir okkur
með svo barnslegum innileik og
metnaði, að við hefðum verið
mjög vandfýsin, ef við hefðum
ekki kunnað að meta svona ein-
læga gestrisni. Oft, þegar við
nálguðumst bóndabæina, lagði á
móti okkur ilminn af nýbrenndu
kaffi, og húsmóðirin kom á móti
okkur út á hlaðið með bolla og
sjóðheitt kaffi og könnu með
hnausþykkum rjóma; með þessu
fylgdu glóðarbakaðar rúgkökur
og smjör. Stundum var okkur
líka borið snjóhvítt mjólkur-
hlaup, sem kallast „skyr“, í skál-
um, með rjóma út á. Allt var
þetta framreitt með gleði hins
gestrisna veitanda, eins og hans
væri heiðurinn en okkar lítil-
lætið, borgun þýddi ekki að
minnast á. Við lagskonurr.ar vor-
um svo heppnar, að hafa með-
ferðis nokkra smáhluti og stáss-
gripi, sem við gáfum gestgjöfum
okkar. Voru þessar smágjafir vel
þegnar; einkum þótti konunum
vænt um þær.
Ferðin hófst frá prestssetrinu
Hruna. Þar sem séra Briem** er
prestur. — Eitt herbergi á prests-
setrinu var notað af sýslumanni
héraðsins sem dómsalur til yfir-
heyrslu í lögbrotsmálum, er fyr-
ir kunnu að koma í umdæmi
hans. En íslendingar eru vel
stilltir og löghlýðnir, svo að starf
þessa embættismanns er mest-
megnis fólgið í að koma á sætt-
um í landamerkjaþrætum, deil-
um um eignarrétt á óskilakind-
um o.s.frv. Ég spurði hinn ágæta
guðsmann hvað hann myndi gera
ef hann þyrfti að senda mann í
„svartholið", því þarna var
hvorki lögregluþjónn né fangelsi.
En hann varð bara vandræða-
legur og sagðist ekki hafa hug-
mynd um það. Einn af samferða-
mönnum okkar, — það var land-
könnuðurinn — sagði okkur, að
einu sinni hefði hann verið á ferð
í strjálbýlu héraði og mætt e'n-
um landa sínum. Hann heilsaði
honum og stanzaði, eins og siður
er í þessu líttbyggða landi, og tók
hann tali. Maðurinn sagðist vera
á leið til Reykjavíkur, því að
sýslumaðurinn í sveit hans hafði
dæmt sig til nokkurra vikna
fangavistar fyrir eitthvert lítil-
** Séra Jóhann Briem.
Ferðafólk f hátíðaskapi. Mynd eftir
erlendan listamann gerð nokkru fyrir
aidamótin.
vægt lögbrot. En þar sem ekkert
fangelsi var í héraðinu, varð
hann að fara til Reykjavíkur til
að taka út refsinguna. Um þetta
leyti voru allir önnum kafnir við
heyvinnu, svo að enginn mátti
vera að því að fara með hann
þangað. Sýslumaðurinn hafði því
afhent manninum skrifleg skil-
ríki fyrir erindi hans, sem átti
svo að afhenda fangaverðinum;
mundi honum þá verða stungið
inn. „Þú ætlar þó ekki að fara
að leggja það á þig að fara til
Reykjavíkur í þessum erindum?"
sagði vinur okkar. íslendingur-
inn leit snöggt upp með furðu-
svip, en sagði svo sakleysislega,
að vissulega hefði hann heldur
viljað fá fylgd á svo langri og
einmanalegri leið, en varla gæti
hann vænzt þess, að nágrannar
sínir færu að fórna heyjum sín-
um af þessari ástæðu. En sagan
er ekki alveg búin, því skömmu
seinna mætti vinur okkar þess-
um sama manni á förnum vegi,
stökk af baki og fór að erta hann
með því, að hann hefði þá eftir
allt saman farið að ráðum sínum
og hætt við að fara til fangavarð-
arins. „Hreint ekki,“ svaraði mað-
urinn, „ég fór til hans, en því
miður hafði ég týnt bréfinu og
fangavörðurinn afsagði að hleypa
mér í fangelsið nema ég sýndi
skiiríkin svart á hvítu. Hann
sagðist ekki vita nema ég væri
einhver hrekkjalómur — og rak
mig heim aftur.“
Nóttina áður en við lögðum af
stað gistum við á prestsetrinu og
sváfum ágætlega, í hreinu, þilj-
uðu herbergi með glugga á, sem
hægt var að opna; en venjulega
eru gluggar í íslenzkum húsum
ekki á hjörum, heldur aðeins gat
á gluggapóstinum á stærð við
sexpence-pening, sem oftast er
tappi í. Ég þarf varla að taka
fram, að svefnherbergishurðin
var ólæst; allsstaðar, þar sem ég
kom, var bersýnilega talið óþarft
að læsa hurðum.
Þegar við vöknuðum, morgun-
inn eftir, var heiður himinn og
glaðasólskin og bárujárnið á hús-
inu svo heitt, að við gátum varla
snert það án þess að brenna okk-
ur. Við vorum önnum kafin við
að ferðbúast þegar hrópað var á
okkur að koma fljótt og sjá
merkilega sýn. Við hlupum út og
litum til lofts og sáum þá þrjár
sólir á lofti í stað hinnar einu
vanalegu. Þetta var hið sjaldséna
náttúrufyrirbrigði sem kallað er
32 VIKAN-JÓLABLAÐ