Vikan - 04.12.1969, Blaðsíða 89

og lungu sláturdýranna, áður en
þau voru lögð í bleyti.
Danskir bændur bjuggu við
takmarkað ríkidæmi í fyrri daga,
þótt varla væri jafnmikið að
þeim kreppt og íslenzkum stétt-
arbræðrum þeirra, og urðu því
að fara með mat af ýtrustu spar-
semi. Heita mátti að engu væri
fleygt af neinni skepnu. Allt
mátti steikja, sjóða eða búa til
úr því pylsur og fleira. En einn
var sá hluti sláturdýrsins sem
aldrei var borinn á borð fyrir
fólk, en það var banakringlan.
Hana fékk hundurinn. Víða var
þessi liður kallaður „böðulsbein-
ið“, og talið var margsannað að
hver sá sem æti af því kjötið
endaði ævi sína á höggstokknum.
Bændurnir brugguðu öl sitt
sjálfir, og auðvitað vönduðu þeir
sig aldrei meir en við jólabrugg-
ið. En vissara þótti að hafa sem
fæst orð um það verk, svo að
mönnum yrði ekki á að nefna
orðið „vatn“ í því sambandi.
Sumsstaðar voru notuð önnur
orð til að tákna vatn, til dæmis
„lou“ á Sjálandi.
Þegar liðið var talsvert fram í
kristna tíð, fóru margir að trúa
því að krossmarkið væri ör-
uggasta vörnin gegn ófögnuðin-
um úr neðra. Sannprófað þótti
að skrattinn og hans kumpánar
væru sérstaklega fíknir í jóla-
bruggið, svo sem eðlilegt má
kalla, og til að halda þeim frá
því lögðu margir hálmstrá í
kross yfir keröldin, þar sem gerj-
unin fór fram, og til frekara ör-
yggis skáru menn kross í spons-
inn, þegar bruggið var fu.lltilbú-
ið og komið á tunnur.
Gróft brauð var ekki borðað
á jólum. Þá gæddu menn sér á
sigtibrauði eða öðru brauði úr
fínmöluðu korni, sem bændurnir
annars veittu sér sjaldan. Menn
bökuðu kökur og brauð í öllum
stærðum og gerðum og gleymdu
aldrei að skera krossmark í deig-
ið.
Jólakökur Dana á þessum tíma
voru gríðarstórar flatkökur, oft-
ast tólf til átján pund að þyngd.
Margar þeirra voru í virðingar-
skyni gefnar hinum og þessum
aðilum, prestinum, djáknanum
eða ljósmóðurinni. Vinnukonan,
sem hafði á hendi það ábyrgðar-
fulla starf að hnoða deig'ð, fékk
í launaskyni að baka sjálfri sér
köku, eins stóra og henni yfirleitt
væri mögulegt. Það kom oftlega
fyrir að slíkar jólakökur yrðu
allt að tuttugu og fjórum pund-
um að þyngd.
Þegar svo allt var tilbúið til
bakstursins, var ofninum lokað,
krossmark gert fyrir lokinu og
sagt: „f Jesú nafni.“
KVÖLD HERFÁKSINS
En auðvitað þurfti að hafa
margt fleira í huga. Það þurfti
að steypa kerti, löng og digur,
úr nauta- eða kindatólg, og þau
áttu að endast lengi. Það þurfti
/VMSTtf /TJ/TT
iriiiyjd;
KEYMATIC DE-LUXE
ALLTAF FYRSTIR MEÐ
NÝJUNGARNAR
Með nýju alsjálfvirku þvottavélinni frá Hoover hættir þvottadagurinn að vera til. I;
Ákaflega hagstætt verð.
————---------—.——------------—-------------------*----------—--------\
----------- --------------——-----------—•—-— -----------— ------------7
Hinar margeftirspurðu
saumakörfur
FRÁ „RUBBERMAID“
eru komnar aftur ásamt fjöl-
breyttu úrvali búsáhalda.
J. Þorláksson & Norðmann M.
R ubbermaid
VIKAN JÓLABLAÐ 89