Vikan - 07.12.1972, Page 70

a ’EJOLBREYTT
1 <ÚWAL
| QÆRDINUEFNA%
m
3
3
3
ífi®
í
! !!' t
3
,i
;í ,Í5
iáljí Ifflj
3
3
3
3
3

3
cuiGcnuni I
Grensasvegi 12 sími 36625
ígtöESESSEBSeSSGEEl
3
þessum kringumstæöum. Annars
var ég aö velta því fyrir mér,
hvaö yröi og viö tæki, var viö þvl
búinn, aö þarna lyki nu ævinni,
þótti þaö auövitaö illt, fannst sem
allt þaö væri ógert, sem ég haföi
hugsaö mér aö koma I fram-
kvæmd. Nú var ég farinn aö
hugsa til þess, hvaö viðtæki
hihumegin. Ég var helzt á þvi
strax þá, aö þaö væri eitthvaö, og
aö manni yröi skipaö fyrir
verkum þegar þangaö kæmi,
þegarmaöur færi svona ungur og
væri ekkert búinn aö gera af sér
illt, svo heitiö gæti, og ekki heldur
neitt aö gagni. Svo lét ég nú
hugann fljúga aö ýmsum öörum
efnum, til aö draga hann frá
þessari hættu, og ég get ekki sagt,
aö ég væri beint hræddur. En
svona lföur nóttin, áö þaö kemur
ekki önnur bára á, en lúkara-
reisnin haföi bilaö þaö mikiö, aö
ööruhvoru gekk sjór niöur I
hásetaklefann. Skipstjórinn haföi
fariö upp og athugaö, og þá sýndi
sig, aö hllföarboröiö - eöa
lunningin, sem viö kölluöum -
haföi brotnaö frá höfuöböndunum
og alla leið fram undir stefni.
Nú, en svo um morguninn,
þegarbirtir, þá eru allir vaktir og
fara á þiljur, en þá var skrýtið um
aö litast. Þaö sá ekki nokkurs
staöar I lit á skipinu, báturinn
sem stóö aftan viö sigluna, var
fullur af Is, og Isbólstrarnir náðu
alla leiö niöur á þiljur svo aö þaö
mótaöi ekki fyrir honum. Og
skipiö var ákaflega þungt I sjó, en
stýriö samt hreyfanlegt. Og svo
var farið aö bisa viö aö ná upp
seglinu og laga til bráöabirgöa
þaö, sem úrskeiöis haföi gengiö.
Svo var haldiö af staö, þaö var
ennþá stórsjór, en þó ekki verra
en þaö aö viö komumst eftir
nokkra klukkutlma inn á
Patreksfjörö. Þá var frosiö i
blökkunum enn á ný, svo að
byrjaö var á aö bræöa ,úr þeim
meö heitu vatni, og ég man eftir,
að þaö tók hálfan annan til tvo
tlma aö ná niöur stórseglinu Hin
voru nú viöráöanlegri. Þaö lágu
mörg skip á Patreksíjaröarholn
og voru fæst búin að fara nokkuð
út, en þó höfðu tvö þeirra veriö
komin út I Flóann, en komizt
fljótlega inn Um þaö hil. sem viö
erum búnir að ná.niöur seglunum,
köma tveir gamlir og vanir skip-
stjórar um borð og spuröu, hvaða
skip þetta væri. Þeir fengu nú
fljótlega aö vita þaö, en ætluðu
ekki aö trúa því, aö við hefðum
velzt svona, bjargarlausir i
rauninni, fyrir sjó og veðri alla
nóttina. t þetta skiptiö held ég að
ég hafi í méstan lífsháska komizt
um æviná en svipaðan oftar á sjrt
og landi.”
Viötai okkar ter lram i stolu
þeirra Guömundar og konu hans,
frú Unnar Aradrtftur aö Mvrum á
Kleppjárnsreykjum, þar sem
þau liata alt heima nokkur
undanfarin ár. Þar er hlýlegt
. teppi á gólfi, veggir skreyttir
málverkum - og hljóður vottur að
viðræöunum er heimilis-
hundurinn Blundur, falleg og
gáfuleg skepna, af hreinu
Islenzku hundakyni og meira að
segja alspora, eins og löngum
hefur þótt aðalsmerki góðra fjár-
hunda. Jafnvel sveitasiminn
tekurekki fram I fvrir okkur þvi
aö frú Unnur hefur tekið hann
meö ser tram. Ég beini talinu enn
aö sjósókn og fiskirli fyrir vestan.
..Þú gazt þess áöan. aö
fiskurinn heföi fengið smáræðis
gálgaírest, þegar Englendingar
höföu svo mikiö aö gera viö aö
drepa Þjóöverja, að þeir máttu
ekki vera aö þvl' að drepa
fiskinn?”
,,Þaö ma vist oröa þaö svo. Nu,
svo var ég á vélbát einn vetur og
tvö haust, en fór til náms, fyrst i
Núpsskóla einn vetur, svo var ég
hjá séra Böövari á Hrafnseyri
hluta úr tveimur vetrum, fór svo
til Reykjavlkur og tók
gagnfræöapróf. Sumariö eftir fór
ég vesturog reri úr Arnarfirði. en
þá veiktist kona formannsins,
svo aö hann -varö aö hætta á
bátnum. Ég varö þá formaöur um
hrlö, og þaö gekk mjög vel, og ég
ætlaöi svo aö veröa formaöur
næsta ár. En þá var mjög erfitt aö
fá salt. og sá sem haföi boðið mér
þetta var I miklum vafa um,
hvort hann ætti aö gera bátinn út
þá um sumariö. Svo aö ég hugsaöi
meö mér: þetta er of óvlst, ég
verö að reyna aö koma mér I aðra
vinnu. Svo fór ég I vegavinnu. Og
hún þótti mér leiöinleg. Mér
fannst þetta ekkert ganga. Svo
veiktist ég, og þá gerist þaö, aö
þaö er statt I Reykjavík norskt
seglskip, sem var á leiö til Spánar
meö fisk. Ég var aö hugsa um aö
ráöa mig á þaö, og var á leiö á
skrifstofuna, sem haföi meö þaö
aö gera, þegar ég hitti doktor
Alexander Jóhannesson, sem ég
var þá búinn að kynnast. Hann
sneri mér frá þessu og réöi mig
blaöamann viö Fréttir, hjá
Guðmundi heitnum Guðmunds-
syni. En fyrir útgáfu blaösins
stóöu aöallega Bjarni Jónsson frá
Vogi, Benedikt Sveinsson og
nokkrir fleiri höröustu sjálf-
stæöismenn, og gáfu þaö út til að
heröa á sókn sjálfstæðismálsins
þetta sumar. Þá voru Danir aö fá
Slésvík, og fengust til aö senda
hingað sendinefnd, enda erfitt
fyrir þá aö standa gegn réttinda-
kröfum Islendinga, þegar þeir
sjálfir gerðu hliöstæöar kröfur á
hendur Þjóðverjum.”
„Þetta hafa sem sagt verið
þessir gömlu sjálfstæðismenn, úr
Sjálfstæðisflokknum fyrri, sem
hafði forustuna I frelsis-
baráttunni á fyrsta skeiði aldar-
innar. Haröskeyttari armur
þeirra hlaut auknefnið
Þversum.”
,,Já, þetta voru Þversum-sjálf-
stæöismenn. Foreldrar minir
voru alltaf á fremstu nöf þar,
þeirra skaplyndi var þannig. Jón
Sigurðsson var þarna -úr
sveitinni, og hans andi rikti þar
áfram. Hann haföi þarna visst
þingsæti. En I því sambandi
langar mig til að geta eins, sem
annars er sjaldan minnst á Þaö
er kot, sem nú er kallað, I
Arnartiröi og kannski varkot, en
var þó nokkuö vel búiö á, þaö
heitir Gljúfurá. Til þess að menn
gætu veriö I kjöri, þurftu þeir að
eiga svo og svo mörg jaröar-
hundruö. Séra Siguröur á Hrafns-
pvri. faðir Jrtns. átti Gljiifurá tie
hann gaf syni sinum þessa jnrð,
lét heita svo sem hann æiti iiana.
Meö þvl móti gat Jón Sigurðssun
oröiö þingmaöur. Aö þessu leyti
;er þessi jörö merkileg. Annars
bjuggu þarna dugandi menn, sem
komust vel af og komu upp
mörgum börnum. En nú er
Gljúfurá I eyöi, eins og þorri
jarðanna þarna I sveitinni. Ég
held aö bændurnir þar séu nú ekki
nema fjórir eöa fimm.”
,,Og þú fórsl i menntaskolann.
Hvernig kunniröu viö þig þar?”
„Mér leiddist þar. Ég haföi gert
mér allt aðrar vonir um hann.
Ekki svo aö skilja, aö kennar-
arnir ræktu ekki sinar skyldur,
eins og alltaf fyrr og síðar. En
mér fannst þetta þurrt og leiöin-
legt. Ég heföi áreiöanlega haft
miklumeiriáhuga á menntaskóla
nú, þegar búiö er aö skipta I
deildir og komnar meira aö segja
valgreinar. Og ekki var þvi aö
heilsa að menntaskólanemar
gætu þá leyft sér ýmislegt, sem
nú viröist þykja sjálfsagt. Mér
hefur oft dottiö þaö I hug, þegar
menntaskólamenn ■ núna eru aö
halda fundi og jafnvel fara I
hópum og gera kröfur og gefa út
blað án þess aö kennarar skipti
sér nokkuö af. Ég minnist þess til
70 VIKAN JÓLABLAÐ