Vikan - 07.12.1972, Blaðsíða 71

yngir upp hdmilið
Hin afar vinsælu My Lady feppi eru
dvallt fyrirliggjandi í fjórum litum.
Hlýleg og litrík teppi fyrir jafnt
unga sem eldri.
Persía h.f. er með teppa-vöruhús að
Skeifunni 11. Þar er að finna eitt
glæsilegasta teppaúrval landsins. Stök
teppi, ryja og wilton teppadreglar
4ra metra breiðir.
Sérþjólfað fólk leggur teppin með
stuttum fyrirvara.
SKEIFUNN111 SÍMI 86822
dæmis, er Jón heitinn Magnússon
tók upp á þvi, veturinn nitján
hundruð og sautján til átján, aö
fella niður fimmta bekk, til þess
aö spara kol. Sigurftur, sem
seinna varð skólameistari á
Akureyri, varð óskaplega
hneykslaöur á þessu. Hann var
ekkert hikandi viö að láta það i
ljós, og gaf okkur þetta sem stils-
efni. Ég skrifaði stil um þetta eins
og aðrir, þá nýkominn i skólann,
og varð haröorður, eins og ég
varð snemma, þegar ég byrjaði
blaðamennsku. Ég setti málið
fram sem svo: NU seinkgr þarna
tuttugu-þrjátiu piltum um eitt ár i
þeirra námi. Ja, hvers virði er
eitt ár i ævi svona manns - fyrir
þjóðina, ekki fleiri menntamenn
en við eigum? Og hvers virði er
svo eitt ár i ævi tuttugu-þrjátiu
manna? Siöan reiknaöi ég Ut
verðið á kolunum, sem ég áætlaði
aö eytt hefði verið i þessa einu
stofu, og Sigurður las stilinn upp
fyrir bekknum. Hann sagði mér
svo, aðhannhefðiviljaö láta birta
stilinn I Morgunblaðinu, sem þá
var orðið dagblað, en ópólitiskt i
þann tið. En rektor tók það ekki i
mál, taldi hið mesta hneyksli ef
Ur þvi hefði orðið. Þaö þótti meira
að segja nokkuð langt gengið, ef
við gerðumst svo djarfir að birta
kvæði I blöðum.”
„Það hefur vitaskuld verið
slæðingur af skáldum i M.R. þá,
eins og oftar?”
„Þárna var nU Jóhann Jónsson,
til dæmis, i samá bekk og ég,
Davið Stefánsson var einum bekk
á undan, og svo þegar ég kem i
fimmta bekk, þá eru I fjórða bekk
Tómas Guðmundsson, Sigurður
Einarsson, Halldór Laxness og
fleiri, sem ortu, þótt það séu
náttUrlega ýkjur að þá hafi verið
sextán skáld i fjórða bekk. En
margir föndruðu viö þetta. Og ég
man aö þá strax mótaði fyrir
einu, milli min og sumra annarra,
sem siðan hefur framkomið. ÞU
ma nst kannski eftir tveimur
mönnum á átjándu öldinni,
ágætum mönnum sem þó voru
ekki sammála um það, hvernig
endurnýja skyldi. menningu
Islands, Eggert Ölafssyni og
HannesiFinnssyni.Þeir höfðu um
sig flokk, hvor fyrir sig. Eggert
stýrði Bændasonaflokknum, sem
kallaður var, og Hannes Biskups-
sonaflokknum, báðir afbragðs-
menn. Og það var ekki laust við,
að þarna I menntaskólanum hjá
okkur mótaði fyrir svipuðu. Ég
var hiklaust i Bændasona-
flokknum, og ég hef eiginlega
haldið þeirri stpfnu siðan
Ég tel, svipuð mót séu ennþá til, i
islenzkum bókmenntum, ég segi
svipuð, en ekki sömu. Ég er ekki
alsáttur með þetta Listin fyrir
listina. List þarf það að vera, og
menn þurfa að vanda sig sem
mest, en að þeir séu gjörsamlega
hugsunarlausir og sinnulausir um
velferð og gengi þjóðarinnar i
skáldskap sínum, þaö er svo
gagnstætt minu eðli, að mér
finnst það eiginlega • ekki ná
nokkurri átt. Það sem til dæmis '
sameinar nkkur Matthias
Johannessen, það er alls ekki
pólitik. Viö tolum varla nokkurn-
,tima um pólitik. Það er heldur
það, aö mér finnst bera svo mikið
á ást á islenzkri náttUru hjá
Matthiasi, ást á landinu,
gróörinum - sem sagt þvi já-
kvæða, þrátt fyrir það, að hann sé
að miklu leyti módernisti að
formi. NU hef ég ekkert á móti
þvi, að menn séu módernistar að
formi, en ég vil hvorki að þeir
sleppi sajnbandinu við það i for-
tiðinni, sem ég tel að hafi haldið
lifihu I þjóðinni, það er að segja
bókmenntirnar - né heldur hitt, að
þeir frekar ýti undir svartsýni,
lifsbeiskju og vesaldóm! Að þeir
séu uppreisnarmenn, það er
alveg Ut af fyrir sig, þvi að þeir
vilja eitthvað. En þetta sinnu-
lausa vol, eða þá að ganga bara
upp i formi! Það er það, sem ég er
á móti.
..ÞU ert þá að vissu leyti á
svipaðri líku og róttækir sósial-
istar sumri, þeir vilja að bók-
menntirnar hafi einhvern félags-
legan tilgang.”
„Já, en ég vil nú ekki ganga -
eins langt og þeir. Það er llka
hægt að fara of langt þar. Ég Vil
ekki láta skipa mönnum fyrir
verkum, um hvað þeir eigi að
skrifa, og það verður hver að
finna sitt form, sem við á þeirra
hæfileika, en þegar einhver
volæðisaldan gengur yfir þjóð-
félagið, þá tel ég ekkúsjálfsagt,
að skáldin og rithöfundarnir geri
sig að forustumönnUm i þvi. Mér
finnst að þeir eigi að sjá lengra og
stærra, annars væru þeir komnir
Ur samhengi viö þær stefnur, sem
rikt hafa i okkar menningarlifi.
Það er staöreynd, sem oft hefur
verið bent á, að höfðingsháttur og
reisn gat jafnvel verið til hjá kot-
ungum - vegna andans, sem rikir
I Islendingasögunum. Mér er þaö
ákaflega minnisstætt, að i minni
sveit, eða á minu heimili og
fleirum, að þar voru menn ekki
metnir eftir jarðeign, bátaeign
eða öðru sliku, heldur eftir þvi
hvort þeir voru menn! Ég man til
dæmis eftir fátækum manni, syni
Sighvatar Grimssonar Borg-
firðings, sem var mikill ljóða- og
sagna- og rimnamaður. Hann var
mjög vel virtur og kom venjulega
i heimsókn á hverjum Vetri. Og
þessi stéttamunur, sem mér
virðist sumsstaðar hafa verið i
sveitum, hann var. ekki eins á-
berandi fyrir vestan og viöa
annarsstaðar.
„Rlmnaöldin hefur að sjálf-
sögðu ekki verið liðin I þinni
æsku?”
„Nei, siður en svo. Þá voru
lesnar sögur og kveðnar rimur,
JÓLABLAÐ VIKAN 71