Vikan - 27.12.1991, Síða 17

sem viö fáum ekki breytt og um þá þýðir ekki
að fást. Vandamálin eru þó sem betur fer að
mestu leyti þess eðlis að við getum leyst þau.
Til þess þarf átak en það er því aðeins mögu-
legt að við snúum bökum saman eins og ein
stór fjölskylda og vinnum okkur út úr vandan-
um. íslendingar eru dálítið sérkennileg þjóð.
Þeir njóta sín betur í andstreymi en góðæri.
Þeir gera ráð fyrir því að hlutirnir „reddist", eru
eiginlega haldnir einum allsherjar reddarakom-
plex. Slíkt hugarfar er ekki endilega tómur
glannaskapur. Það getur komið sér vel og mun
eflaust gera það nú sem oft áður. Til þess aö
við getum unnið okkur úr þeim vanda sem við
stöndum frammi fyrir nú er eitt nauðsynlegt.
Þeir sem eiga sérstakra hagsmuna að gæta
eða eru í forsvari fyrir slíka hagsmunaaðila
mega ekki láta þrönga sérhagsmuni villa sér
sýn. Þeir verða að vinna að lausn vandans
með hagsmuni heildarinnar í huga og horfast í
augu við þá alvöru sem við stöndum frammi
fyrir.“
SMÁKÓNGAR
ALLS STAÐAR Á KREIKI
- Við hverja áttu?
„Ég er meðal annars að tala um smákóng-
ana á hinum ýmsu sviðum atvinnulífsins, jafnt
í viðamiklum einkarekstri sem hópi venjulegra
vinnuveitenda, verkalýðsleiðtoga, í sjávarút-
vegi, landbúnaði, viðskiptum og opinberum
rekstri. Ég tek fram að ég hef skilning á því að
allir hafa þessir hagsmunaaðilar sínar gildu
forsendur en þær forsendur nægja ekki til að
skaffa þeim forréttindi. Nú er bara komið að
því að þeir verða að líta á málin í stærra sam-
hengi en hingað til. Það hindrar okkur í því að
ná raunverulegum árangri, í því að koma at-
hafnalífinu á réttan kjöl, að sífellt er verið að
bítast um sérhagsmuni.“
MEIRA EN NÓG TIL SKIPTANNA
„Enginn skyldi ætla að sú breyting sem felst í
þv( að koma hér á heilbrigðu efnahagslífi
gangi átakalaust. Því er það óheyrilega mikil-
vægt að menn slíðri sverðin og nálgist við-
fangsefnin af sanngirni og víðsýni. Það er
meira en nóg til skiptanna. Markmiðið er ein-
faldlega það að tryggja afkomu einstaklingsins
- allra einstaklinga - og efla jafnrétti og al-
menna hagsæld í landinu. Það gerist ekki með
öðrum hætti en þeim að skapa heilbrigð rekstr-
arskilyrði á öllum sviðum. Rekstur verður að
bera sig og gefa af sér það sem þarf til að
standa undir kostnaði við velferðarkerfið sem
við viljum búa við. Til þess að þetta kerfi hrynji
ekki þarf að sníða af því ýmsa vankanta. Við
höfum ekki ráð á því að sóa fé í óþarfa og
munað heldur verðum við að nýta sem best þá
fjármuni sem við höfum til ráöstöfunar."
DÖKKA HLIÐIN
- Hvað sérðu þegar þú spáir í árið 1992?
„Ég sé í senn erfiðleika og hagfeílda tíð.
Hlutirnir eru nefnilega aldrei bara svartir eða
bara hvítir. Ég býst við því að lífskjör þjóðar-
innar versni um 2-4 prósent. Ég er viðbúinn
þónokkru atvinnuleysi, ef til vill umfram það
sem við höfum áður staðið frammi fyrir. Vitað
er með vissu að fiskafli verður mun minni 1992
en hann hefur verið 1991. Það er líka vitað að
framkvæmdir við álver á Keilisnesi verða ekki
hafnar á þessu nýja ári. Lánskjör erlendis fara
versnandi, ekki af því að við stöndum ekki í
skilum heldur vegna þess að lánamöguleikar í
grannlöndunum eru lakari nú en áður og fyrir
því eru margvíslegar ástæður. Þetta eru dökku
hliðarnar á þeim veruleika sem við stöndum
frammi fyrir.“
BJARTA HLIÐIN
„Svo eru það björtu hliðarnar á þessum sama
veruleika: Ef ég ætti að lýsa árinu 1992, eins
og ég sé það hér og nú, þá lit ég á það sem'
viðspyrnuár. Það mun veita okkur svigrúm til
að búa okkur undir betri tíð sem því aðeins
getur runnið upp að við viljum horfast í augu
við kjarna málsins og bregðast rétt við. I því
efni er ekkert að óttast nema óttann sjálfan.
Ástæðu til sérstakrar bjartsýni höfum við ekki
þegar á heildina er litið. Enn síðri ástæða er til
svartsýni. Við eigum að einblína á sjálft mark-
miðið sem er réttlátt þjóðfélag þar sem allir
hafa nóg og sitja við sama borð. Þetta eru
frumþarfir sem við höfum sett okkur að full-