Menntamál - 01.09.1936, Blaðsíða 57

MENNTAMÁL
135
ist eða ytri merki sjáist, þá hreyfa menn þráfaldlega
tungu og raddbönd eflir orðanna hljóðan, þeirra sem lesin
eru. Sá vani tefur liljóðlesturinn niður í hraða eða liægð
talmálsins. Mig vantar hér orð, sem tákna hreyfingu, sem
er livorki hröð eða hæg.
Athugið á sjálfum ykkur! Það er auðgert. Og flestir
munu finna að talfærin tefja fyrir lestrinum. Það er
raunar auðskilið, því við lærum að tala áður en við lær-
um að lesa, og vonlítið að snúa því við. Þetta samband
milli talfæra og hugsunar er afar örðugt að slíta. Ég skal
ekki fullyrða að það sé liægt, því öll hugsun er i orðum,
nema óljóst hugboð sé. En mikið má liðka til, þvi full-
yrt er, að lesliraði geti komist upp í 700 orð á mínútu
þar sem meðal liraði er um 100 orð og kemst varl hærra
en i 200 orð á minútu. Atliugið lesliraða ykkar. Hafið
daglega 15 mínútna æfingar i hraðlestri, og sjáið hvort
ykkur fer ekki fram. Þið getið verið viss um, að næmið
fer ekki hraðvernsandi. Að vissu marki fer það hrað-
batnandi, ef svo mætti segja, að því er kunnugir álíta,
sem athugað hafa gaumgæfilega lestrarhraða og hitt,
livers nemandinn verður vísari. Undir leshraða er mik-
ið komið við allt nám og ckki siður í daglegu lifi. Það
sparar tíma, sem máske er ekki alltaf peningar, en má
þó breyta í aukna þekking. Unglingum er nauðsyn að
íesa fleira en kennslubækur. Þeir þurfa að temja sér að
lesa hratt, hlaupa yfir aukaatriði og einskorða hugann við
aðalatriði.
Flestir telja að bezt sé að lesa fyrst yfir „lexiuna14 hratt,
fá yfirlit, sem skýrir svo einstök atriði. Siðan skal lesið
hægar og merkt við aðalatriði. Þá er og gott að semja
aukafyrirsagnir fyrir málsgreinar og síðast að gera stutt-
an útdrátt. Ef svo er á haldið, þá hregst ekki kunnáttan.
Likt er um það sem ber á góma í kennslustundunum eða
fyrirlestrum. Það er ekki nóg að heyra. Það verður að
lilusta. Að hlusta er að liugsa, fallast á eða mótmæla, hrif-