Menntamál - 01.12.1936, Blaðsíða 26

184
MENNTAMÁL
barnið stofninn, t. d. hún er hvit, há, mjó, stór o. s. frv.
Er þarna tækifærið til að skýra fyrir börnunum, hvers-
vegna liástigið af há er liæst, af mjó mjóst, en af stór
stærst, vegna þess, að stofninn í há og mjór er r-laus, en
í stór með r. (Benda skykli og1 á það, að hæst er hástig af
hár, en á ekkert skylt við hæð, eins og mörg hörn virðast
ætla og skrifa því hæst með ð (liæðst).)
Má svo æfa börnin i þessu með því að láta þau skrifa
stofn ákveðinna lýsingarorða, miðstig þeirra og hástig.
Þá skal ég nefna sagnir.
Það er jafnnauðsynlegt að kenna börnunum að leita
uppi nafnhátt sagnarinnar, enda vandalaust með öllu, þar
sem liann finnst jafnan með því að selja að á undan,
t. d. að sigla, að tefla, að keppa, að lesa o. s. frv. En
nafnhátturinn segir skýrast til um rithátt (eða stafseln-
ingu) sagnarinnar.
Ber því að æfa börnin vel í þessu og gera þeim ljóst,
live nafnliátturinn er mikill stuðningur, þegar rita skal
sögnina í öðrum beygingarmyndum. 1 þessu sambandi
gæti verkefni fyrir börnin verið eitthvað á þessa leið, (og
sjálfsagt á fleiri vegu):
Skrifið nafnhátt þessara sagna: efndi, nefndi, tefldi,
hefndi, sigldi, negldi, hegndi, seigstu, sveikstu, reifstu,
kleipstu, hrygndi, signdi, gengdi o. s. frv.
Þá mætti og hafa verkefnið þannig:
Skrifið kennimyndir þessara sagna: lesa, meta, fara
þjóta, troða, finna, slíta o. s. frv.
Eða liugsið ykkur, hve mikill stuðningur það er fyrirr5
börnin, i sambandi við livar skrifa skal y og livar ekki, ef
þau kunna og skilja regluna um kennimyndir sterkra
sagna (sbr. málfr. Ben. Björnssonar, bls. 44—45, 2. út-
gáfa). Barn, sem veit, að séu orðin ldjóðvarp af o —u—
ó—ú og au, er eldci í neinum vafa um y, t. d.: Brjóta,
braut, brutu, brotinn, afleiddu myndirnar ég brýt, þó að
ég bryti, livor tveggja með y, vegna þess, að stafirnir ó'