Fróði - 01.09.1913, Blaðsíða 17

FRÓÐI
17'
ritstörf fæst. Þar er glaumur og hávaSi minni, en þó er þar
starfaö. Og ekki vil eg leita meöalmanna, heldur þeirra, sem fær-
og læra, aö honum finst þaö alt samans ekki vera nema sem blek-
punktur einn á heilli dagleiö.
Og alt þaö vit og allir þeir sálarkraftar, sem hann hefir notað
íil aö afla þessa, er ekki meira en — segjum — einn hundraöasti
af sálarkröftum sjálfs hans. Iiinir 99 hundruöustu eru ónotaöir,
þaö hefir aldrei veriö tekiö á þeim honum vitanlega, hann hefir
kanske aldrei haft hugmynd um aö þeir væru nokkrir til.
Þaö er ákaflega mikill fjöldi manna, stórmikill meiri hluti,
sem veit Lítiö eöa svo sem ekkert um þessi hin huldu andlegu öfl,
sem i manninum búa. Margir veröa aldrei varir viö þau alla sína
*fi. Þaö má segja aö þeir horfi á þau, þreifi á þeim daglega, en
hafi þó svo litla hugmynd um þau, aö þeir neita þeim algjörlgea,
°S verða vondir, ef einhver fer að segja þeim, aö þau bjargi þeim
löulega frá kvölum og hörmungum og jafnvel dauðanum sjálfum,
þeir séu aö troða og sparka á þeim á hverjum einasta degi æfi
sinnar.
ÍÞaö aö geta komist í samband viö þessa hina huldu sálarkrafta
mannsins liefi ég kallaö: innsýni, á ensku: introspection. Þaö er
mJog niikils viröi fyrr mannninn, og lánsmaður er sá, sem lítillega
getur ‘haldiö uppi þessu sambandi, milli sinnar innri og ytri vitundar,
Vér skulum taka dæmi: Maður einn hefir gleymt einhverju,
sem hann er aö reyna aö muna. Hann er að berjast viö þaö hálf-
an, heilan klukkutíma, kanske aftur og aftur, og getur þó ekki
munað þaö. En tveimur, þremur dögum seinna, kanske viku eða
halfum mánuöi seinna, þá man hann þaö alt saman. Þaö hefir
kanske árum saman legiö lengst niöri í botnum djúpvitundar hans;
þessa undursamlega og feykimikla geymslustaöar allra endur-
minninga hans. Og þaö hefir veriö ilt aö finna þaö. Þáö er eins
og einhverjir andar eða þjónar hafi veriö sendir á staö að leita aö
því og þeim hafi gengiö seint, því þeir hafa veriö aö leita allan
þennan tíma, kanske nótt og *dag. En þeir gáfust ekki upp og
loksins fundu þeir þaö, og komu meö þaö undir eins. Og nú sér
maöurinn þaö glögglega og er alveg forviöa, að hann skuli hafa
gleymt þessu, því nú rennur þaö alt upp fyrir honum, rétt eins