Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1927, Blaðsíða 19

IÐUNN
Tvær Uonur.
189
merki kynslóðarinnar. Það, sem nú vekur útþrá æskunnar,
er áreiðanlega í fleiri tilfellum fjárvonin, en þroskaþráin.
Framfarir, og velgengni sumra, hefir æst ímyndunaraflið,
svo að auður og gæfa er hjá mörgum að verða sam-
hverfar hugmyndir. Fyrir nokkrum árum var til hér á
landi sérstök stétt manna, sem hélt sér uppi á flakki.
Þeir voru fyrirlitnasta stétt þjóðarinnar. Nú er þessi
mannflokkur kominn undir græna torfu, en annar skyldur
afkomandi hans risinn upp. Eins og þjóðmálin horfa nú
við frá mínum bæjardyrum, sé ég ekki betur en mikill
hluti yngri kynslóðarinnar sé nú haldinn af sama eirðar-
leysinu, sem áður einkendi flakkarana eina. Æsku-
mennirnir leggja nú hálfvaxnir af stað út í heiminn til
þess að »leita gæfunnar«. Hvar sem þeir eru, sýnist
þeim hylla undir hana einhversstaðar langt í burtu, en
komist þeir þangað, sem þeim sýndist hún vera, verða
þeir þess varir, að hún er þeim jafnfjarlæg og áður.
Þessi þrotlausa gæfuleit gerir mennina að eirðarlausum
rótleysingjum, flökkumönnum, sem hvergi eiga heima.
Það, sem nú einkum einkennir íslenzkt þjóðlíf, er hinn
stöðugi, sívaxandi straumur fólksins úr sveitunum í ver-
stöðvarnar. Það er að komast inn í meðvitund þjóðar-
innar, að þorskurinn og síldin séu helstu gæfumerkin.
Og satt er það, þau veita oft og einatt gull, þeim sem
ná þeim milli handa. En gullið er ekki eina gæfan og
ekki einu sinni brot af gæfunni nema gullsins sé aflað
fyrir einhverja þá starfsemi, sem þroskar manninn. Það
er hugsjónastarfið eitt, þ. e. a. s. starfið í þágu göfugra
þroskahugsjóna, sem göfgar og gerir oss að gæfumönn-
um. Sú gæfuleit, sem bundin er við gullið eitt og öflun
þess, er vísasti glötunarvegur mannsins. Hún er upp-
spretta eirðar- og þolleysisins. Eg veit það að áhættan
við sjóinn er það, sem mest heillar, en hún er hættuleg.
Iðunn XI 13