Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1927, Blaðsíða 24

194
Tvær konur.
IÐUNN
arinnar, sjávarútveginum. Mér er það vel ljóst að hug-
sjónalíf og hugsjónaauður er ekki í reyndinni bundið
við veraldlega auðlegð eða atvinnu. Bæði meðal sjávar-
og sveitamanna eru starfandi, atorkusamir hugsjónamenn,
sem lifa ekki fyrir fjármunina eina heldur fyrir göfugar
hugsjónir; og innan beggja stétta eru einnig menn, sem
eiga enga hugsjón æðri en þá, að eiga alt af nóg fyrir
munn sinn og maga. En hnignun sveitanna, á síðustu
tímum, er áreiðanlega mest því að kenna, að æskumenn-
irnir hafa látið ginnast af fjárvoninni við sjóinn, og kapp-
ið, — græðgin í gullið, sem þar veltur í land þegar vel
árar — er að gera yngri kynslóðina að rótleysingjum. I
þúsund ár, og meira þó, hefir menning þessarar þjóðar
að mestu verið bundin við landið en ekki sjóinn. Ut-
vegurinn var fyrrum að mestu leyti rekinn sem hjálpar-
atvinna landbúnaðarins. Nú er þetta alt breytt eins og
þér vitið. Nú berst landbúnaðurinn við dauðann af því
að sjávarútvegurinn dregur til sín mest vinnuaflið, ein-
mitt þann tíma ársins, sem vinnuþörfin er mest í sveit-
inni. Breytingin er að verða róttæk. En það verðurekki
breytt lifnaðarháttum heillar þjóðar í einu vetfangi, nema
það valdi einhversstaðar miklum sársauka. Vöxtur út-
vegsins, á kostnað landbúnaðarins, er áreiðanlega að
verða þjóðarböl. Sveitirnar tæmast að æsku; þær
eru að verða gamalmennahæli. Vöxtur beggja atvinnu-
veganna er sjálfsagður, en vöxturinn þarf að koma af
eðlilegum orcökum, t. d. af því að fólkinu fjölgi í land-
inu. Atvinnuvegirnir þurfa að vaxa í samræmi hver við
annan — f samvinnu en ekki samkeppni.
Þér haldið nú ef til vill að ég vilji taka fyrir kverkar
sjávarútvegsins með einhverjum þrælatökum, óþolandi
álögum eða annari nauðung. Alt slíkt er mjög fjarlægt
mér. Þrælalög, í hverri mynd sem þau eru, verða nið-