Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1927, Side 56

226
Foksandur.
IÐUNN
Víga-Styr og Móra. Eg veit ekki, hvort S. N. leggur
það í vana sinn að leggjast á b'æn fyrir mönnum, sem
látnir eru fyrir 900 árum. Eg held jafnvel ekki að ka-
tólsk kirkja hvetji til þess, og hefir hún þó allra kirkna-
deilda mest lagt áherzlu á fyrirbænir fyrir framliðnum.
Eg segi það henni til lofs, en ekki til ámælis. Það má
vel vera, að Víga-Styr standi eftir þessi 900 ár, eða
hvað það nú er, langtum framar öllum mönnum á þess-
ari jörð að sönnu siðgæði. Vér vitum ekkert um það,
hvort hann er vansæll nú, eða hvers vér ættum að biðja
honum til handa. En hann er söguleg persóna, sem hafði
mikil áhrif á hag samtíðarmanna sinna og er ljóst dæmi
um aldarháttinn. Vér verðum að eiga rétt á því að gera
oss fulla grein fyrir atferli hans, meðan hann dvaldist
hér á jörðunni, og hafa leyfi til að láta uppi ályktanir
vorar um það. Sé ekki leyfilegt að tala um sögunnar menn
eins og sannfæringin býður, þá er öll mannkynssaga
dauðadæmd. Þetta finst mér svo einfalt og auðsætt mál,
sem það getur verið.
Þá er »Móri«. Bak við þá sögu liggur sú sannfær-
ing, að mennirnir hagi sér afar-oft ramvitlaust, þegar
þeir verði varir einhverra áhrifa frá öðrum heimi. Hinn
mikli og vitri sálarrannsóknamaður F. W. H. Myers segir
á einum stað1, að í þeim heimi framliðinna manna, sem
svo óskýrt hafi opnast fyrir oss, hafi hann ekki getað
orðið neins þess var, sem sé lakara en jarðneskir menn;
honum finst, að eigingirnin, illgirnin, drambið hafi ekki
magnast þar, heldur rýrnað. Honum finst ástæða til þess,
að menn taki framliðnum mönnum með góðvild, þegar
þeir gera vart við sig. Mín reynsla af sálarrannsóknun-
um er í þessu efni nákvæmlega eins og reynsla Myers.
En það virðist einhvern veginn hafa komist inn í meg-
1) Human Personality and its Survival of Bodily Death II.,bls. 78.