Kirkjuritið - 01.07.1947, Blaðsíða 73

Kirkjuritið.
Menntun presta á íslandi.
253
þá vera gert ráð fyrir 12 ára námi, ef nema skyldi full-
an prestslærdóm, því að gert liefir verið ráð fyrir 24
ára vigslualdri, að öllum jafnaði. Séra Einar Ólafsson,
afi séra Jóns Egilssonar á Hrepphólum, er 13 ára í Skál-
liolti að námi (um 1510)x). Fleiri dæmi mætti telja þar
sem menn eru sendir 12 ára til náms og gert ráð fyrir
12 ára námstíma* 2). Séra Jón Egilsson var 11 ár í Skál-
holtsskóla. Fé það, sem venjulega er goldið fyrir kennsl-
una, var XX liundruð, og svarar það nokkurnveginn til
þessa námstíma, því að 2 hundr. voru reiknuð fyrir livert
ár3). Einstöku sinnum var þó goldið meira, jafnvel 4
hundruð á ári og þá reiknað með 6 ára námstíma4) eða
jafnvel 5 hundruð5). Minna var auðvitað goldið, ef
klerkar skyldu aðeins læra undir suhdjákns-vígslu,
jafnvel ofan í átta hundruð. í þessum kaupum var
venjulega gert ráð fyrir, að þeir, sem tóku piltana til upp-
fræðslu, yrðu að sjá þeim fyrir öllum nauðsynjum, auk
kennslunnar, minnsta kosti fæði, þjónustu, bókum og rit-
föngum og stundum einhverju af fatnaði (brókavaðmál).
Þegar þess er gætt, að hyrja varð á að kenna svein-
unum að lesa og skrifa, þá er reyndar ekki hægt að bú-
ast við því að námstíminn gæti að öllum jafnaði orðið
minni en tíu til tólf ár, enda liafa þeir oft verið óþroslc-
uð börn, er þeir komu i sltólann. Samkvæmt lcaþólsk-
um kirkjurétti máttu menn eigi taka prestsvigslu yngri
en 24 ára, messudjáknavígslu yngri en 22 ára og sub-
djáknsvígslu yngri en 21 árs, og voru ströng ákvæði um,
ef út af var brugðið. Ekki virðist þó ætíð hafa verið
eftir þessu farið, og hefir prestafæð sennilega valdið
miklu um. Það er jafnvel óvíst að þeir ísleifur og Giz-
ur biskupar hafi verið svo gamlir, er þeir vígðust til
4) Safn til sög'u ísl. I, 45.
2) D.I. V, 390—391.
3) D.I. VI, 612; VII, 235.
4) D.I. III, 354—355.
5) D.I. IV, 615.