Kirkjuritið - 01.07.1947, Blaðsíða 72

252
Benjamín Kristjánsson:
Júlí-Okt.
þær stofnanir, sem auðugastar voru virðast liafa náð
sér fljótt í ýms liöfuðrit miðaldaguðfræðinga, eins og
öflun þessara rita hefir þó verið örðug. Vallakirkja á
1318, hálfan sétta tug hóka. Viðeyjarklaustur, 1397,
sexliu bækur. Möðruvallaklaustur, 14(51, eitt hundrað
tuttugu og sjö hækur, Munkaþverárklaustur 1525, átta-
tíu og tvær, Reynistaðaklaustur sama ár, þrjátíu og níu
og Þingeyraklaustur sama ár, fjörutíu og sex hækur.
Auðugust var þó Hóladómkirkja, sem átti, 1525, þrjú
hundruð þrjátiu og tvær bækur. Þegar þess er gætt að
margt af þessu voru geysimikil rit í mörgum bindum,
og liafa flest verið skrifuð eða þýdd af klerkum, verð-
ur það skilið, að islenzkir klerkar hafa sjaldan setið
iðjulausir og furðulega vel hafa þeir alla tíð, þrátt fyr-
ir fámenni og erfiðar samgöngur, fylgzt með öllu því
hezta, sem hugsað var og hugsað liafði verið annars
staðar í heiminum, um leið og þeir skópu sjálfir bók-
menntir, sem sígildar urðu.
Eins og áður er getið hefir það verið mjög misjafnt,
hversu ungir sveinar hafa verið látnir til náms og liefir
það farið eftir efnahag og ástæðum. í Grágás er gert ráð
fyrir því, að menn séu stundum orðnir 16 ára eða eldri
er þeir ráði sig til náms, og skal kirkjueigandi þá gera
máldaga við sveininn sjálfan, en ef hann er yngri þá
skal hann gera við lögráðanda lians1). Venjulegast munu
menn þó liafa verið yngri. Ari fróði fer í Haukadal 7
velra og dvelst þar 14 ár við nám. Álílca gamall hefir
Guðmundur góði verið er hann var til hókar settur. Jón
Ögmundsson hefir verið um 10 ára gamall er liann fór
í Skálholl og er þar um 12 ára skeið. Einar Hafliðason
hefir farið 10 ára í Þingeyraklaustur. Algengast liefir
sennilega verið, að drengir væri seltir í skóla um 12 ára
aldur, eins og sjá má af ýmsum fornbréfum, og virðist
Grógás, utg. V, Finsen bls. 17.