Kirkjuritið - 01.12.1954, Page 38

460
KIRKJURITIÐ
en rúmri öld eftir að hann var gerður. Og þá ver með
hann farið en flesta þá sálma séra Jóns Þorlákssonar, sem
eftir hann voru birtir í sálmabókinni frægu, er gefin var
út í Leirárgörðum 1801 og Magnús Stephensen stóð að.
En vegna breytinga, sem þar voru gerðar á sálmum séra
Jóns og raunar margra annarra, spruttu illvígar deilur,
eins og kunnugt er. Og gekk séra Jón mjög fram fyrir
skjöldu og hlífði engum, sem að þessu verki höfðu unnið,
og sízt fornvini sínum Magnúsi Stephensen.
Annars sýnir fljótleg athugun, að þessar breytingar á
sálmum séra Jóns í Aldamótabókinni svokölluðu eru ekki
nálægt því eins róttækar né alvarlegar og ætla mætti,
eftir öllu, sem þetta mál kom af stað. En honum mun hafa
þótt skáldheiðri sínum freklega misboðið, er hann var
sjálfur hvergi að spurður. Telst mér svo til, að af 10 sálm-
um hans alls í Aldamótabókinni séu 2 óbreyttir, aðrir 2
lítið eitt og hinir nokkuð. Og þeir þessara sálma, sem
teknir hafa verið upp i 2 síðustu sálmabækur þjóðkirkju
vorrar, eru þar állir meira og minna með breytingum
Magnúsar Stephensen, þeim, er höfundurinn mótmælti
kröftulegast á sínum tima. Svo að í þessu efni hefir séra
Jón aldrei fengið neina uppreist. Meira að segja „Sumar-
kveðjarí', sem tekin var upp í sálmabókina 1886, var
nálega öll kveðin upp, og er í þeirri mynd enn í dag í
sálmabók vorri. Aðeins tvö vers af 14 eru óbreytt, eins
og þau komu frá hendi höfundarins. Er slík meðferð á
bókmenntaperlu þjóðskálds alveg óskiljanleg. Hefði verið
ánægjulegt að bæta úr þessu á tveggja alda afmæli skálds-
ins, þegar tækifærið gafst með útgáfu nýju sálmabókar-
innar, en af einhverri ástæðu dróst það úr hömlu.
Hér er ekki unnt að gera sálmakveðskap séra Jóns
fyllri skil. Og verður að nægja að minnast á þá 5 sálma,
sem eftir hann eru í nýju sálmabókinni, teknir þar orð-
réttir upp úr þeirri gömlu.
Hinn fyrsti þeirra er nr. 256: „Mín sála vakna, og vcerð-
um hafna“, sem séra Jón byrjaði raunar svona: „Vakna