Nýjar kvöldvökur - 01.01.1927, Síða 28

22
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
steini. Hann misstígur sig aldrei, og skrikar
ekki fótur, jafnvel þótt fjallið standi með hon-
um. Kjarrið bylgjast af einhverju, sem ryður
sjer braut í gegnum það. Rað kemur bitur
kvöldsvali á firðinum, þegar nátta tekur, en
spurðu ekki, hvort gamli maðurinn sje nægi-
lega búinn, Nei, mergurinn málsins er sá, að
nú ætlar Sætermyr á sjóinn. Upsmn, ups:nn
er kominn.
Bátarnir kippa stað úr stað úti þar sem fugl-
arnir sitja. Langar veiðistangirnar bifast aftan
við skuti bátanna; þær eru þrjár sín til hvorr-
ar hliðar og ein við skutinn. Og enn Iengra
burtu sjást færin, sumir hafa aðeins einn beitt-
an öngul, en aðrir hafa sökku með pilkum
eða mörgum önglum. Og alt f einu keng-
bogna stengurnar; það er komið á færið og
upsinn sperrist við að koma til yfirborðsins,
stöngin rjettir sig meira og meira; gljáandi
bolur f skjarins glitrar í vatnsskorpunni; hann
pr dreginn nauðugur að bátnum og síðast virð-
ist eins og spriklandi sporðurinn hoppi sjálf-
viljugur upp í bátinn. í sömu andrá hefst
leikurinn við næstu stöng og svo áfram —
stundum allar í einu — nú er um að gera að
vera snar í snúningum og nógu handfimur.
Smáupsinn er fjörugur náungi. Hann ólm-
ast í vatnskorpunni eins og hann væri að d3nsa;
hann langar til að skemta sjer í firðinum og
er nú að leika meðfæddar hundakúnstir. Hann
hoppar og hefur gljáandi, liðugan skrokkinn í
loft upp, eða hann fer í höfrungaleik í vatns-
skorpunni, hver ætti svo sem að geta bannað
honum að skemta sjer, þótt hann sje eigi ann-
að en smáupsi. Og fuglinn stingur sjer og
heggur í hann, gargar og hefur sig á flug
með eitthvað spriklandi, gljáandi f klónum, en
neyðist oft til að sleppa honum aftur, því að
veiðin hefir verið of þung og of stór. Nýtt
garg, ógurleg reiði og öskur meðal alls
hópsins.
Og bátarnir kippa til og frá, stengurnar
hefjast og karlarnir hafa nóg að gera.
Og þarna kemur Sætermyr í gamla bátnum
sínum. Hann rær svo fast, að grænfossar fyrir.
Hann er berhöfðaður og sveittur. Parna kastar
hann önglinum. Nú fyrst hefst veiðin.
Og um Ieið og upsinn bítur á hjá honum,
hreyfir hann bátinn svo iítið áfram áður en
hann tekur inn stöngina; það er Ijettara að ná
upsanum inn, ef báturinn sígur áfram og hann
hefir engan annan til að róa.
En upsinn er keipóttur. Pað getur alt í
einu dottið í hann að taka ekki. Hann stekkur
og veður eins og hann væri í brúðkaupi og
skeitir hvorki beitu eða blýi; í dag hefir hann
hugan á öðru en mat. Og þá verða menn
langleitir og blótsyrðin hrjóta mönnum af vör-
um. Rarna stökk einn rjett við færið, bíðið
við — nei, fjandinn hafi að hann líti við beit-
unni. Hefirðu nokkru sinni þekt annan eins
bjána. Fuglarnir ólmast í kring og stríða
upsanum, þeir horfa á bátana — fá hinir
nokkuð? Nei, stangirnar slapa niður. Upsinn
veður andartak, hverfur og skilur eftir gára í
sjónum — en heldurðu þó hann taki ? Veið-
in er búin í kvöld.
En einn er sá, sem heldur áfram að draga
og það er Sætermyr.
Hverjum skollanum hefir hann beitt á öngl-
ana ? hljómar frá báti tíl báts. Því gamli
fauskurinn með langa Ijóta hárið á herðar
niður hefir nóg að vinna við að kippa inn
upsanum. Stangirnar hans beygjast óaflátanlega.
Hann tekur ekki eftir hinum, til þess hefir hann
engan tíma. Hann rær eitt eða tvö áratog og
svo hleypur á hjá honum strax aftur. Nei,
þú Sætermyr, þú Sætermyr.
Hann hefir hepnina með sjer, segir fólkið.
Og svo hefir hann svo góð tæki; strengurinn
er svo grannur, að hann sjest tæplega með
berum augum. Og öngullinn er svo ginn-
andi, að jafnvel mann gæti langað til að taka
hann. Hver skyldi svo sem geta skorið sjer
fiskbeitu sem líktist síld, nema Sætermyr. Satt
var það, að tækin voru góð og það svo, að
enginn átti slík, en þar með var ekki alt sagt.
Hann átti handlagið og það getur enginn
skýrt og enginn lært. Menn fæðast með því.
Menn fæðast með aflahepni. Til voru menn,