Eimreiðin - 01.04.1923, Qupperneq 21

eimreiðin NORSK Þ]ÓÐERNISBARÁTTA 149
Aasmund Vinje er húsmannsson frá Þelamörk. Hann er
fasddur 1818, nú orðinn fertugur að aldri og á eigi alllitla
lífssögu að baki. Mörg járn hafði hann haft í eldinum um
dagana. Hann hafði barist áfram til menta gegnum mikla fá-
tækt og erfiðleika eins og Aasen, en farið talsvert aðra vegi.
Fyrst var hann alllengi barnakennari, en hröklaðist úr þeirri
stöðu, af því að hann kunni ekki nógu vel taumhald á tungu
sinni. Síðan braust hann til menta og hafði lögfræðispróf. En
þótt prófið væri ágætt, dugði það lítið, þegar hann gerðist
málfærslumaður, því að til þess reyndist hann ófær, og þó
mest vegna þess, hve vorkunnlátssamur hann var gagnvart
beim, er illa voru staddir. Mest hafði hann starfað að blaða-
mensku, enda var hann hverjum manni ritfærari að öðru en
því, að hann gat aldrei beygt sig til hlítar undir dönskuna.
Því var það svo eðlilegt, hve fljótt hann gekk í landsmáls-
flokkinn. Og þá fyrst fann hann sjálfan sig fyllilega.
Sunnudaginn 10. okt. 1858 kom fyrsta tbl. af »Dölen« út.
Blaðið átti víst að verða sunnudagsbarn. En af því stóð alt of
mikið veður, til þess að það gæti orðið slíkt fyrir norsku þjóðina.
Og enn síður var það svo fyrir Vinje sjálfan. Hann varð altaf
að bera þröngan skó á fæti, meðan hann var blaðstjóri, varð
oft að svelta heilu hungri dag eftir dag og skrifa greinarnar
krókloppinn. Og hvað eftir annað varð hann að hætta vegna
peningaskorts. En hann byrjaði jafnskjótt aftur, þegar hann
hafði nokkur ráð, og hélt blaðinu þannig áfram, þangað til
hann dó 1870.
Verra en örbirgðin var, að framkoma manna gagnvart hon-
um gekk oft ofsóknum næst. Hann var bæði hataður og fyrir-
litinn. Vildi jafnvel til, að honum væri kastað á dyr á opin-
berum samkomum, talað til hans ókvæðisorðum á almannafæri,
og sagnir ganga um, að sigað hafi verið á hann hundum. En
hann átti eigi að alllitlu leyti sök á þessu sjálfur. Hann var
bverjum manni ófríðari og hirti ekkert um glæsimensku í
hlaeðaburði eða framkomu. Þar á ofan var hann í meira lagi
ófyrirleitinn og orðhvass, og kunni hverjum manni betur að
beita þeim vopnunum, er sárbeittust voru. Hann hikaði jafnvel
ekki við að taka í lurginn á þeim, er næstir honum stóðu, ef þeir
v>ldu ekki taka stökkið eins langt og hann gerði. Þannig húð-