Eimreiðin - 01.04.1923, Side 22

150
NORSK ÞJÓÐERNISBARÁTTA
eimreiðin
strýkti hann Ueland hlífðarlaust með svipu hæðni sinnar.
Ueland hafði gengist fyrir því, að Vinje var vísað frá sem
áheyranda á þingmannafundi, og svo þótti honum stefna
Uelands »ökonomisk utan Ande«, og þar að auki hálf og rót-
laus, meðan hann vildi ekki taka það upp í hana, sem ná-
tengdast var norsku þjóðinni af öllu: norska málið. Greinin
hét »Ueland og Napoleon«, og líkti Vinje þjóðernis- og þjóð-
frelsisstefnu Uelands við þjóðfrelsisstefnu Napóleons III. En
Björnson lék hann þó harðara. Þeir Björnson voru gamlir
samherjar og vinir. Þegar Vinje hóf »Dölen«, var Björnson
mjög nærri því, að ganga yfir í flokk landsmálsmanna, og lof-
aði stuðningi við blaðið. En er til kom, þótti honum of langt
gengið og hallaðist meir að hinum málstríðsflokknum, er Knud
Knudsen var fyrir. Svo kom »Arni« út næsta ár á dansk-
norsku. Ðókinni var auðvitað tekið með kostum og kynjum-
Þá þoldi Vinje ekki lengur mátið og skrifaði um »Arna« þá
skörpustu gagnrýni, sem skrifuð hefir verið á norska tungu.
Ritgerðin er napurt háð frá upphafi til enda, og svipar helst
til ritgerðar Jónasar Hallgrímssonar um Tístransrímur Sig-
urðar Breiðfjörðs. Einkum tók hann mál Björnsons fyrir, enda
var þar á stefnuna að ráðast. Honum þótti það ekkert annað
en hlægilegur skrípaleikur, að ætla sjer að skapa norskt mál
með því, að taka upp í dönskuna norsk orð með dönskum
beygingum. Þótti honum það því líkast, sem hlaðið væri mis-
litum bótum á slitið fát. — Báðar þessar ritgerðir eru merki-
legar í sögu málstríðsins, ritgerðin um Ueland, af því að hún
sýnir, að landsmálshreyfingin hefir nú vaxið frá pólitisku
bændahreyfingunni, og ritdómurinn um »Arna«, af því að þar
berast innlendu málstríðsstefnurnar fyrst á banaspjót. En ein-
mitt milli þeirra hefir höfuðbaráttan verið háð á síðustu tímum-
I fyrsta tölublaði »Dölens« er afarfallegt smákvæði eftir
Vinje, »Tytebæret uppaa tuva voks utav ei lite von«, um berið,
sem býður smádrengnum svaladrykkinn af blóði sínu og segir
um leið, að þegar hann þroskist, muni hann biðja sömu bæna,
því að sterkasta þrá þroskaðs manns sé, að fórna sér fynr
land og þjóð. Vinje er þess ekki dulinn, að hann hefir brotið
allar brýr að baki sér, og hann er fús að fórna öllu fyrir
málefni sitt. Og þó virðist hann hvergi nærri hafa verið jafn-