Eimreiðin - 01.04.1923, Page 30

158 NORSK ÞjÓÐERNlSBARÁTTA eimreiðiN
er sögðu: »Hverr maðr á að biðja fyrir sér svá gott, sem
hann kann, og hefr numit, fyrir því at vár drottinn kann allar
tungur«. En flestir litu á það mál öðrum augum. Einn af
þeim, er vægast dæmdi um málið á bókinni, segir t. d.:
daglegu tali má bjargast við þetta mál, en hitt er annað, að
nota slík orð og talshætti í kirkjubók og sálmasöng*.
Konungleg nefnd var skipuð til að líta yfir sálmabókina.
Henni kom saman um, að málið hæfði bókinni ekki. Og þegar
hún var loks viðurkend 1869, hafði Landstað orðið að beySÍ3
sig fyrir almenningsálitinu og hún fengið danskan búning.
En einmitt sama árið kom fyrsta heftið af »Nokre salmer«»
eftir Elias Blix. Og þar með hafði landsmálið fengið sína
sálmabók. Þótt hún væri ekki stór, bætti það úr, að sálmarnir
báru í sér anda samiíðarinnar og voru sungnir út úr hjarta
þjóðarinnar. Margir hneyksluðust á sálmunum vegna málsins,
en allir þeir, sem voru yfir þá hleypidóma hafnir og vit höfðu
á ljóðagerð, dáðust að þeim. Enginn varð þó hrifnari en Vinje.
Hann hafði stundum sagt áður, að hánn ætti tvö mikil ætl-
unarverk óleyst: að þýða biblíuna og Hómer. En er hann
hafði lesið þessa sálma, sagði hann við Blix: »Nú tekur þu
biblíuna, og svo hefi eg einhver ráð með Hómer«. Og þnð
sá Vinje ekki rangt, að með Elias Blix hafði landsmálið fengið
liðsmann, er treysta mátti og um munaði. Það er þriðji skör-
ungurinn í baráttunni fyrir landsmálinu.j
Elias Blix var fátækur bóndason frá Hálogalandi og faedd-
ur 1836. Á æskuárum sínum var hann kennari, eins og bæði
Aasen og Vinje, braust síðan áfram til frekari menta, varð
guðfræðingur, en hélt áfram að stunda austurlandamál o9
varð að síðustu prófessor í hebresku. Margt var furðu líht
með þeim Aasen, báðir vísindamenn og skáld. Höfuðverk
Blix’s eru sálmarnir og þýðing á Nýja testamentinu (1890), er
hann átti mestan þátt í, og var þó ekki einn um. Ivar Aasen
varð að orði, er hannj sá þá þýðingu: »Hefðum við fengið
slíka þýðingu á siðabótartímunum, hefði margt verið öðruvisi
í Noregi nú, og öðruvísi hefði verið við marga banasængina4-
]afnvel þótt Blix-sálmarnir séu vafalaust langbestir and-
legra ljóða með Norðmönnum, var það eigi fyr en 1892, sem
leyft var að nota þá í kirkju, og fyrst 4 árum síðar notaði