Eimreiðin - 01.10.1924, Blaðsíða 48

360
SKÁLDIÐ BYRON LÁVARÐUR
EIMREIÐIN
neinum sérstökum flokki, enda var svo um Byron. Frelsisást
hans var of rík til þess að hann léti takmarkast af þröngum
flokksböndum. Var hann jafnan reiðubúinn að hefjast handa
gegn harðstjórn hvar sem var. Vesturheimsmenn dáði hann
og virti. Ekkert í sögu liðinna alda hreif svo huga hans sem
frelsisviðleitni þjóðanna og þeir menn, er þar stóðu fremstir.
Að líkjast þeim og vera talinn í þeirra flokki var hans ceðsti
metnaður. Sú ósk hans rættist að lokum. Hann unni Grikk-
landi mjög og frelsinu mest alls. í þjónustu þessa tveggja lét
hann líf sitt, og hermanni sæmandi voru síðustu orð hans:
»Afram, áfram, verið hugrakkir, fylgið mér!«
Trúarskoðanir Byrons hafa mjög orðið mönnum að deilu-
efni. Eru þær þroskaðastar í leikritum hans: Manfreð, Cain
og Heaven and Earth (Himinn og jörð). Var honum mjög
borið á brýn að hann væri guðleysingi, sem ekkert vaeri
heilagt. Af ritum hans, bundnu máli sem óbundnu, er það
hinsvegar ljóst, að hann var efunarmaður (sceptic). Hann
segir sjálfur: »Eg neita engu, en efa alt«. Hann var ljósþyrst
sál, er í myrkri sat. Hann leitaði sannleikans, úrlausnar á
mestu vandamálum lífsins, en fann eigi fullnægjandi svar né
svölun sálu sinni í neinni af trúarstefnum sinnar aldar. Hann
ræðst á trúarlega hleypidóma og kreddur, en eigi á trú manna,
því að hann leit svo á, að ef hann gerði slíkt, væri hann að
setja fót sinn á heilaga jörð, vargur í véum. »Eg tala eigi um
trúarjátningar manna«, ritar hann eitt sinn, »þær eru einka-
mál mannsins og skapara hans«. Byron boðaði því miklu
fremur trúfrelsi en trúleysi. Biblíuna, einkum Gamla testa-
mentið, taldi hann fremsta allra bóka; las hann ritninguna
mjög mikið, og lá hún á borði hans við banasæng hans. Einn
er því sá þáttur sem mest ber á í þjóðfélags-, stjórnmála- og
trúarskoðunum Byrons, árás hans á aldagamlar siðvenjur og
hugsunarhátt; er það bein afleiðing hinnar ríku frelsisástar
hans. Fjötrar vanans þrengdu um of að honum; hann var sem
fugl í búri, er þráir ljósið og frelsið, og hann reyndi að brjóta
af sér fjötrana. Hugur hans krafðist lífs-sviðs, þar sem hátt
væri til lofts og vítt til veggja. Uppreistaranda og byltingar-
hugs gætir því mjög í ritum hans.
En fleiri þáttum er lífsskoðun hans ofin. Mikið er rætt og