Eimreiðin - 01.07.1927, Page 86

278
BRÉF UM MERKA ÐÓK
EIMREIÐIN
kvæðr, eftir því sem á stóð. Hjer var því hætta á ferðum, ef
þekking á rómöldum hefði eigi verið. Ekki má gleyma því, að
ekki eru allir skáld, sem yrkja. Menn, sem yrkja og eru gáfu-
menn og lærðir, geta orðið til þess að spilla ungum skáldum,
er skima eftir fyrirmyndum, ef þeir yrkja illa og hroðvirknis-
lega. Þar af kemur tízka.
Nú mætti spyrja: Hvernig stóð á því, að menn, sem lásu
og lærðu hrynhendur hinna fornu skálda, eins og til dæmis
»Maríu-skáldin« sum, rímnaskáldin á fimtándu öld og svo
sálmaskáldin eftir siðabót, fóru að nota lágstuðlan? Svarið
getr ekki, að því er jeg held, orðið annað en þetta: Búið var
að ganga milli bols og höfuðs heiðnum fræðum. Þekkingar-
leysið og hirðuleysið skipuðu sæti, þar sem áðr var þekking
og hlýðni við þau.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að svo hrakaði sum-
um um bragkend eftir siðabót, að Guðbrandr biskup Þor-
láksson varð að víta þá harðlega, »sem lasta allan skáldskap
og hljóðstafa grein í sálmum og andlegum vísum«. Brageyrað
íslenzka sýktist og er ekki búið að ná sjer, þótt skömm sje
frá að segja. Enn þá er ekki lengra komið en það, að brag-
fróðr maðr yrkir svo, að sporðar standa í hákveðum. Og það
sem meira er: hann stuðlar við sporð. Enginn lastar þetta.
Hvers vegna? Mun það ekki sakir þess, að þekking manna
er eigi eins almenn á kveðskap og hún var í heiðni?
Braglýti slík sem þessi eru að vísu fátíð. En hitt er ekki
sjaldgæf sjón að sjá skáld sundra þrílið, sem ætti hann eng-
an rjett á sjer. Síðasta samstafa er þá höfð í framsæti í næstu
kveðu. Ljestuðlan sjest og stundum í ljóðum, sem orkt eru á
þessum »upplýstu« tímum. Menn dáðst að mörgu nú, er forn-
mönnum hefði blöskrað. Varla mun ofmælt, að Jónas hefði
eigi fengið betri dóm hjá Snorra en Sigurðr fjekk hjá Jón-
asi. Þó var Jónas snillingur, þegar miðað er við þann tíma,
er hann lifði á og allan þann eymdarskap, er drotnaði víða,
bæði í ljóðum og lausu máli. En margar eru syndir Jónasar,
ef þær væri allar taldar. Lágstuðlan hefr hann víða, enda má
svo heita, að læpustuðlan þessi hafi meitt svo brageyra manna,
að það sje tekið að dofna. Þarf það því læknis við, eða öllu
heldur lækna. Og hverjum er skyldara að lækna það en yðr
lærðu mönnunum, og bæta fyrir syndir stjettábræðra og feðra,
er uppi voru á fimtándu, sextándu, seytjándu, átjándu og »lát*
um okkr segja« nítjándu öld? (Niöurl.)