Eimreiðin - 01.07.1931, Síða 26

226
ÓGÖNGUR OG OPNAR LEIÐIR
eimreiðiN
dutlungum háð og oft og tíðum skammvint. Þeim hættir því
til að líta svo á, að því meira sem þær gusi framkvæmdum
af, því lengur kunni þær að njóta valdanna, en gæta ekki
eins vel að, hvort afskifti hins opinbera eiga við eða ekki.
Hið sanna er, að þörfin fyrir opinber afskifti og framkvæmdir
er hvorttveggja háð skilyrðum, sem flokkastjórnunum hættir
til að gleyma. Það sem því einkennir stjórnarfar þeirra (því
um stjórnarstefnu er varla að ræða) meira en alt annað, 03
það sem hefur einkent flokkastjórnirnar hér á landi þau tíma-
bil, sem þær hafa farið með völd, er skipulagsskorturinn oS
umbæturnar út í óvissuna, sem ég svo kalla.
Norska skáldið Johan Bojer hefur lýst því eftirminnilega í
skáldsögunni »Vor egen Stamme«, hvernig auðsældarhéruð
urðu til á sléttunum í Ameríku á frumbyggjaárum landnem-
anna þar vestra. Fámennur hópur norskra landnema tekur að
ryðja land lengst úti í óbygðinni. Þessir harðgerðu landnemar
eiga við ótrúlegustu erfiðleika að stríða í fyrstu, en smám-
saman batnar hagur þeirra. ]örðin breytist í gróðursæla akra,
og uppskeran margfaldast með ári hverju. Nýir menn taka
að streyma að úr mörg hundruð mílna fjarlægð, og sífelt
stækkar nýlendan, vegna þess hve lífsskilyrðin eru þarna góð
fyrir þá, sem þora og kunna að hefjast handa. En vega-
lengdin, sem þarf að fara til þess að koma afurðunum a
markaðinn, er bæði afarlöng og leiðin erfið. Þá er það, að
hið opinbera grípur inn. Fylkið er tekið upp í samband ríkj-
anna, Bandaríkjanna í Norður-Ameríku, og áður en varir
hefur verið lögð járnbraut um þetta nýnumda hérað, sem
áður hafði verið svo að segja utan við lög og rétt. Það var
búið að sanna það, að þarna væru vænleg Iífsskilyrði, 03
þessvegna var aðstoð hins opinbera ekki aðeins sjálfsögð og
nauðsynleg fyrir landnemana, heldur og beinn gróðavegur
fyrir þjóðina í heild. Og að fáum árum liðnum er þarna risið
upp blómlegt hérað, menningarmiðstöð, úti á sléttunum.
Á voru landi hefur aðstoð þess opinbera oft komið í öfug11
hlutfalli við framtíðarmöguleikana. Umbæturnar út í óvissuna
hafa einkent atvinnumálapólitík íslands um langt skeið. Meira
að segja eru dæmi til þess, að hafi ný atvinnugrein risið upP
í landinu, sem var líkleg til frambúðar og tekin að gefa arð,