Eimreiðin - 01.07.1931, Side 70

270
ALBERT EINSTEIN
eimreiðin
hann var í Ziirich. Þó komst hann ekki hjá að halda
fyrirlestra eftir að hann hafði lokið við afstæðiskenning-
una, enda þótt hann hafi óbeit á að koma fram opin-
berlega og enn meiri óbeit á að vera hyltur af almenn-
ingi fyrir vísindastörf sín. Honum finst, að það sé nánast
móðgun við sánnleikann að flytja hann með hávaða. Sann-
leikurinn þarfnast þess ekki að láta hrópa fyrir sér á torg-
unum, er skoðun Einsteins.
Albert Einstein er ekki aðeins vísindamaður, heldur friðar-
postuli og mannvinur. Heimsstyrjöldin mikla tók mjög á hann
og dró úr gleði hans fyrstu árin sem hann dvaldi í Berlín,
þó að hann ætti þar betri kjörum að mæta en oft áður. Hon-
um fanst lífið einmanalegt og ömurlegt í öllu styrjaldaræðinu.
Hann er eldheitur friðarvinur og heldur því fram, að auð-
mýktin ein og kærleikurinn fái sigrað ofbeldið og þverúðina
í lííi manna og þjóða, en hvorki hervald né harðneskja. Því
sannari sem bróðurkærleikurinn reynist og því móttækilegri
sem sálir manna verða fyrir áhrifum hans, þeim mun mein
verður sköpunarmáttur mannsandans. Slík er lífsskoðun Ein-
steins.
Afstæðiskenningin mætti í fyrstu allmikilli mótspyrnu ýmsra
vísindamanna. Sú mótspyrna hefur farið minkandi. Þó koma
öðru hvoru enn út bækur, þar sem reynt er að gagnrýna
kenningar Einsteins og jafnvel að gera lítið úr þeim. Einhver
nýjasta bókin í þessum anda er eftir dr. Arthur Lynch og er
alveg nýkomin út. Leitast höfundurinn við að sýna fram á,
að fátt sé frumlegt í kenningum Einsteins, heldur megi rekja
þær til eldri vísindamanna og heimspekinga, og hafi t. d.
heimspekingurinn Descartes verið búinn að benda á margt
af því, sem Einstein er þakkað. Það kemur sér því vel fyrir
Einstein, að hann er allra manna rólyndastur og tekur öllum
árásum með jafnaðargeði. Andúðin gegn kenningum hans var
í fyrstu mest meðal þýzkra vísindamanna. Gekk hún eitt sinn
svo langt, að á vísindamanna-þingi einu neitaði einn andstæð'
inga hans að taka í hönd honum til sátta. Árið 1922 Sa^
flokkur eðlisfræðinga, stærðfræðinga og heimspekinga út þa
yfirlýsingu í blöðunum, að almenningur skyldi varast að taka
afstæðiskenningu Einsteins trúanlega, og klykti út með þv>>