Eimreiðin - 01.07.1931, Side 80

280
ÞJÓÐIN OQ RÍKIÐ
eimreiðiN
ræðisvillunnar, að hugsa sér ríkið eða starfsemi þess aðeins
eins og einhverskonar samlagningu eða meðaltal af þeim
viljastefnum, sem hreyfa sér meðal þjóðarinnar. Þar af er
komið hið tilbúna hugtak »þjóðvilji«, sem á núverandi þjóð-
menningarstigi alls ekki er til. — Nei, ríkið er alls ekki nein
samlagningarstefna eða meðalvilji. Það er algerlega ný starf-
semi — nýr vilji! — Garðyrkjumaðurinn er alls ekki jafn
þjónn allra jurta, sem í garðinum vilja vaxa. Hann ræktar
ekki jafnt illgresið og nytjajurtirnar. Hann ræktar þær jurtir,
sem mestan arðinn gefa. Til þess að skilja enn betur eðh
ríkisins, má halda þessu dæmi áfram og segja: Garðyrkju-
maðurinn lætur alls ekki jurtirnar vaxa, heldur vaxa þær
sjálfar, hver eftir sínu eigin vaxtarlögmáli — hann undirbýr
aðeins skilyrðin sem bezt og gróðursetur hverja tegund í þeim
jarðvegi, er hún þrífst bezt í, og kemur í veg fyrir það, að
ein jurtin spilli vexti annarar. — Munurinn á eðli þjóðar oS
ríkis er líkur og munurinn á eðli jurtanna og ræktarans.
Ríkið styrkir ekki sundurleita sérhagsmuni. Það ræktar að-
eins samhagsmuni í sínum garði. Það rekur ekki atvinnu, en
það undirbýr jarðveginn, gróðursetur nytsamar og samþýðar
starfsgreinir, verndar þa^r og ræktar, svo að þær skili sem
ríkustum árangri.
Af því sem hér er sagt má skilja eðli Alþingis, eins oS
það er nú orðið. — Alþingi er þjóðin, en ekki ríkið. Alþioð*
er togstreita allskonar villijurta um hinn óplægða akur lands-
ins. Ræktarinn er ekki enn kominn á sjónarsviðið. Ríkis-
hugsjónin svífur yfir vötnunum, en hún er enn ófædd oS
hefur ekki íklæðst holdinu. Vér sitjum með kulnaðar leifaJ*
af aðfluttu ríkisskipulagi, sem liggur undir rotnun, vegna þess
að nýjum íslenzkum lífsanda var aldrei blásið í þess nasir.
eftir að það gaf upp sína útlendu önd. — Þetta — að Sera
íslenzka ríkið að lifandi og starfandi stærð — er síðasti,
merkasti og jafnframt erfiðasti þátturinn í sjálfstæðisbaráttu vorri.
. Efni þessarar greinar átti nú aðallega að vera
“rnST ^ meðferðar afstöðu þjóðar- oS
ríkis-hugtakanna og vekja menn til umhugsunar
um þá hættu, sem oss stafar af hinu stórgallaða ríkisskipu'
lagi voru.