Eimreiðin - 01.07.1931, Qupperneq 112

312
RITSJA
eimreiðin
efst á bls. 77. Hið rétta mun vera það, að þvermál dvergsólna, miðlungs-
og risasólna stendur nokkurnveginn af sér eins og þvermál frumeinda,
sem hafa 0, 1 og 2 kerfi rafeindahringa (sbr. bls. 87 í ritinu). Mér finst
það annars vera villandi að tala um 1, 2 og 3 rafeindahringa, af því að
það, sem táknað er hér með orðinu „hringur", er yfirleitt samsafn af
mörgum hringum eða sporbaugum.
Á bls. 77 er talað um, að þegar sólstjörnurnar verði til úr þyrilþoR"
unum, erfi þær mismunandi tegundir frumeinda, sem pegar geri Þ*r
annaðhvort að risasólum, miðlungssólum eða dvergsólum. Þetta kann
svo að vera í vissum tilfellum, en hitt mun nú talið sennilegra, sem
minst er á neðst á sömu bls. og víðar, að yfirleitt myndist fyrst risasóhr,
sem síðan verði með tímanum að miðlungssólum og loks að dvergsóluni.
Ef þessu er svona farið, er ekki rélt að sefja hitt fram sem algilda reg!Ut
Skýringin á fjölstirnis-myndinni á bls. 81 virðist ekki vera nákv*m-
Á bls. 85 er talað um fullnægingu á lögmálinu um viðhald efnisins-
Um það lögmál er nú varla lengur að ræða. Það ætti að standa „viöhald
„massans".
Skýring sú á „Dopplers Effekt", sem höfundurinn eignar Einste|n
(bls. 88), virðist hafa brenglast mjög í meðferðinni.
Þýðing höfundarins á „neutral metals“ með „óvirkir málmar" (b!s. 90)
á ekki vel við. Það hefði verið betra og líka í samræmi við annað, sew
þar stendur, að segja órafmagnaðir málmar.
Á bls. 116 og 117 er minst á hitaframleiðslu hinna geislandi efna, en
láðst hefur að geta þess, að þær tölur, sem þar standa, eiga við 1 Sr’
af bergtegundunum. Hitaframleiðsla sú, sem eignuð er radium, er saman'
lögð hitaframleiðslan fyrir uranium- og thorium-flokkinn.
Að lokum langar mig fil þess að minnast á eitt atriði, sem mér þyk,r
ekki ólíklegt að veki óskifta athygli margra. Það er spurningin um Þa^'
hvort byggilegir hnettir, líkt og jörðin, séu til annarsstaðar í alheiminum-
Á þetta er minst á nokkrum stöðum í ritinu, og á bls. 107—110 erU
lilfærð ummæli eftir stjörnufræðinginn Eddington, sem bygð eru á ú*'
reikningum J. Jeans. Það er rétt, að þessir fræðimenn telja það m)°S
sjaldgæfan atburð, að sól geti af sér plánetur eða að sólkerfi myndi5*’
af því að til þess þurfi tvær sólir að koma svo nálægt hvor annari, a
aðdráltaraflið nægi til þess að toga úr þeim efnisgeira, sem síðan ver^'
að plánetum. En þetta er talinn svo óvæntur atburður, að meðal allra
þeirra sólna, sem í vetrarbrautinni eru, gerist hann aðeins einu sinn*
hverjum 5000 miljónum ára. Einhversstaðar hef ég séð Jeans tilsrein®
1000 milj. ára, svo að tölurnar eru nokkuð á reiki, eins og við er a°
búast. Það er ekki rétt, sem stendur í ritinu (bls. 91), að þessi atburður
sé talinn gerast svona sjaldan í öllum alheiminum, þetta á aðeins V1
vetrarbrautina og þær sólir, sem henni filheyra. En þó að þetta sé nU
svona sjaldgæfur atburður, eru þó möguleikar fyrir 1 —10 þús. sóll<e
um í vetrarbrautinni, að ótöldum öllum þeim miljónum og jafnvel biljón
um annara staða í alheiminum, sem líkt er ástatt með að öllum l*k*n