Eimreiðin - 01.04.1953, Page 34

HALLDÓR STEFÁISSSOIS:
Yfirlitssaga skógvaxtar
á íslandi.
Skógviður á sitt uppvaxtarskeið, þroskaaldur, ellimörk og
aldurtila sem annar gróður jarðar. Er svo talið, að hámarks-
aldur birkiskóga sé um það bil 150 ár.
Margt ber til þess, að skógviður nær ekki ávallt ásköpuðum
hámarksaldri. Er þar til að nefna sjúkdóma, náttúruhamfarir
ýmis konar, skógarbruna og skógarhögg fyrr en náð sé fullum
aldri. Fjárbeit hamlar einnig uppvexti nýgræðings, eðlilegunr
vexti skógar og útbreiðslu skóglendis, en veldur ekki aldurtila
birkis, sem komizt hefur yfir uppvaxtarstigið.
Elztu heimildir um vöxt skógviðar á landi hér er að finna >
Islendingabók Ara fróða. Þar er svo að orði kveðið, að í upphafi
íslands byggðar hafi landið verið viði vaxið milli fjalls og fjöru-
Þegar Ari ritar þetta var liðið á þriðju öld frá landnámstíð-
Frásögnin ber það með sér, að þá hefur víðlendi skóglendis verið
farið að dragast saman. Sama kemur fram í fornsögunum, sem
ritaðar voru á 13. og 14. öld. Fjölvíða er þess getið, að skógar
hafi verið meiri á söguöld en á tímum söguritunarinnar. Er þá
jafnan talað um skóg, en ekki við, sem í vitnisburði Ara.
Fyrir ritun Ara hafði orðið skógarbruninn í Bláskógum, seiu
getur í ölkofra þætti.
Frásögn Ara er óljós og ónákvæm. Hann talar um viðarvöxt,
en ekki skógarvöxt. Umsögn hans verður því að teljast taka til
allra tegunda viðar, birkis, víðis og fjalldrapa. Víst má telja, að
þessar viðartegundir hafi að samanlögðu verið mjög útbreiddai'
á láglendi. Eyður hafa verið aðeins þar, sem ekki eru skilyrði
til vaxtar einhverrar þessara viðartegunda.
Miðað við náttúrufar landsins og vaxtarskilyrði viðartegunda
er það líklegt, að á berangri öllu hafi vaxið kjarrbirki, víðir og
fjalldrapi, en eiginlegt skóglendi hafi verið þar, sem skjólsælla