Eimreiðin - 01.01.1966, Page 71

pRÁ lýðháskólanum í askov
59
Hann taldi sig því geta tæpt á
mörgu, er varðaði N. S. Grundtvig.
Eitt sinn flutti Jacob Appel,
kennari í Askov, erindi urn vind-
yafnragn. Hann notaði mörg vís-
indaleg orð án þess að staldra við
andartak og skýra merkingu þeirra.
Hann virtist vita upp á sína tíu
fingur, að áheyrendur kynnu skil
a, við hvað væri átt með bakskauti
(katoða), einfasa riðstraumi, raf-
spennu, leiðsluviðnámi o. s. frv.
°g þarna kom Poul La Cour
prófessor fram. Hann var einn
kennaranna í Askov. Prófessorinn
rifjaði upp minningar frá nýlok-
lnni Feneyjadvöl. Hann gerði
einnig ráð fvrir, að áheyrendur
hefðu verið heimagangar í hinni
frægu borg hertoganna, að þeir
þekktu sögu hennar, ástand henn-
ar> legu hennar og listir og að
hann gæti því sagt frá persónuleg-
nnr áhrifum sínum þaðan án þess
koma með þreytandi aðdrag-
anda og skýringar.
Gilti þessa reyndu kennara einu,
fivort fólk skildi orð þeirra? Eða
fréldu þeir, að áhevrendur, þorri
þeirra bændur, væru á sama mennt-
nnarstigi og fólk, sem sótti fyrir-
festra í höfuðstaðnum?
Ég gat ekki heldur varizt að
furða mig á því, að Poul La Cour,
frinn kunni uppfinningamaður og
mthöfundur, var fastur kennari í
lýðskólanum í Askov. Hafði hann
ef til vill betra næði til uppfinn-
lnga þar en annars staðar, betri
aðstæður til að gera vTsindalegar
tilraunir þar og meira tóhj tii að
semja þar rit sín? Eða var kennslu-
starf í þeim lýðsiTola að hans dómi
svo mikilvægt, að jafnvel þeir, sem
mest sköruðu fram úr og gáfaðast-
ir voru, ættu að fórna þar orku
sinni?
Fyrirlestur Jacobs Appels hafði
snúizt um hina síðustu miklu upp-
finningu Poul La Cours, að hag-
nýta afl vindsins og láta hann
mala orku og ljós í landi, sem er
snautt að kolum og vatnsorku, en
hefur fjarskalegt magn vinda.
Hann sagði, að Poul La Cour og
hann sjálfur myndu þreifa sig
frekara áfram með uppfinninguna
þar í Askov, og sú fræðsla um
þetta, sem látin hefði verið í té í
fyrirlestrasal, ætti rætur sínar að
rekja til vindhjóls þeirra beggja.
Og þegar ég heyrði þetta, íhugaði
ég enn agndofa af undrun hvilik-
ur skóli þetta væri, sem hefði efni
á að láta uppfinningamenn hafa
aðstöðu til dýrra rannsókna, svo
að þeir gætu reynt bráðnausynleg-
ar uppfinningar.
Og var ekki einnig harla eftir-
tektarverð öll vitneskjan, sem As-
kovsstarfsliðið aflaði sér hvaðan-
æva um allt það, sem gert væri eða
gera þyrfti til þess að efla hag
danska ríkisins?
Einn af fyrirlesurunum, sem
fenginn var að, ræddi um danska
Heiðafélagið og gerði grein fyrir
aðdragandanum að stofnun þess
og starfi. Lynggróðurinn hafði fyrr
meir smám saman breiðzt svo víða
um Jótland, að vesturhluti þess var
því nær kominn í eyði. Heiða-
gróðurinn hafði einnig teygt sig
langleiðina til Askov. Nú varð
hann sífellt að hörfa undan. Efsta
lag jarðvegs þar sem einungis lyng