Eimreiðin - 01.01.1966, Page 73

FRÁ LÝÐHÁSKÓLANUM í ASKOV
61
hress, og mér var stundum boðið
inn til þeirra skólastjórahjónanna.
Þar voru hægindastólar, blóm lífg-
uðu upp, og þar naut ég hljóðfæra-
sláttar; setið var þar einnig við
hannyrðir og prjónaskap. Þetta
var hlýlegt og gott danskt heimili.
Þar var gott að hvílast stund og
stund frá öllum hinum áleitnu
áhrifum. Húsfreyja veitti ekki að-
eins urnsjón matreiðslunni miklu
við skólann af myndarskap og
dugnaði, heldur tók hún og þátt í
öllum málum, sem maður hennar
hostaði kapps um að koma fram.
í kyrrðinni og rónni þar á heim-
iiinu var mér sagt frá mörgum
frægum konum og körlum, sem
gist höfðu Askov. Björnstjerne
hjörnson bar hæst þeirra. Mér var
sagt af norræna skólamótinu, sem
þar var eitt sinn haldið; ljóst var,
að þarna voru ekki aðeins haldin
mót fyrir Dani, heldur einnig fyr-
ir öll Norðurlönd. Hér höfðu allir
þeir menn komið, sem létu nor-
fasna samvinnu mjög til sín taka,
°g þeir, sem áttu eftir að gera það,
’ttyndu koma þangað síðar. Danir
iétu ekki sitt eftir liggja að sýna
gestrisni í Askov. Enda var vina-
hópurinn ekki beinlínis smár né
þföngur, hann náði til Knöskaness,
Ifelsingtors, Ystaðar, Faneyjar,
Reykjavíkur.
Meðan ég hlustaði, vann undir-
'itund ntín að því að reyna að
shilja, hvað það væri hjá þessu
Eólki, sem hafði komið því til leið-
ar> að heimili þess var slíkur sam-
komustaður. Askov var mér þvílík
gáta, að ég hafði enga ró í mínum
heinum. Ég var með í hinu iðandi
lífi, fylgdist með í hverju smáat-
riði. En ég fann á mér, að eitthvað
harla mikilvægt, sem ég kunni ekki
enn skil á, væri aflgjafi í Askov.
Ég ætla að segja frá, hvernig ég
komst smám saman að lausn gát-
unnar.
Það var eitt sinn í hléi milli
fyrirlestra, að Poul La Cour og
Jacob Appel, sem unnu saman að
uppfinningu vindknúinnar raf-
stöðvar, buðu mér með sér til
stöðvar sinnar. Þetta var hátimbr-
að hús, útsýnið úr gluggum þess
lokaðist ekki af limgirðingum né
trjákrónum; þarna var ekki ein-
ungis gott útsýni yfir hin mörgu
hús lýðskólans, heldur einnig um
allt nágrennið.
Ég spurði, hvað áin héti, sem
rann í bugðu um sléttuna spöl-
korn í suðri.
„Það er Kóngsá,“ svaraði Jacob
Appel.
„Nei, er það satt? Er það Kongs-
á?“ sagði ég undrandi.
Hann teygði fram höndina og
benti á landslagið, sem hvarf í
rökkurmóðu langt í suðri.
„Við eigurn heima við landa-
mærin,“ sagði hann. „Landið
þarna suðurfrá er Suður-Jótland.
Mér hafði ekki verið ljóst fyrr,
að við í Askov værum svo nálægt
Þýzkalandi.
„Fyrir 1864 rak Ludvig Schröd-
er lýðskóla í Rödding, hinum meg-
in landamæranna,“ sagði Jacob
Appel, „síðan færði hann skólann
hingað til Askov.“
Eðlilegt var, að Ludvig Schröd-
er hefði eigi viljað lúta yfirráðum
Þjóðverja. En mér var ríkast í