Eimreiðin - 01.01.1966, Page 96

84
EWREIÐlX
eða innkulsa, að ekki hafi henni
tekizt áður að eta svo frá öðrum
að vel nægi til sameiginlegs hor-
fellis beggja í þessu tilfelli ógeðs
þjóðar á vörumerkinu ljóð með
eða án forskeytis. Því er bezt að
slátra rýrðinni strax af fóðrum eða
aðskilja að minnsta kosti frá öðr-
urn peningi og blanda lienni ekki
við ásetning nytjagripa fyrri en
reynt er hvers liún þarf og hvað
hún veitir í staðinn.
Hér skal ekki borið við að jafna
saman skáldskapargildi framantal-
inna bókmenntagreina og mun þó
margur telja það óþarfa miskunn-
semi við þá þeirra, sem ólíklegri
þykir til allrar fremdar, en því
veldur það, að hlutlægan og ómót-
mælanlegan dóm er þar engan að
finna nema þekkt væri öll fram-
leiðsla beggja tegunda svo ósamin
sem þegar kveðin.Það, sem úr verð-
ur skorið með vissu, er munur sá,
sem á aðferðunum er gagnvart
geymslu og göfgun tungumáls-
ins, en að því leyti eru ljóðin
vegna formfestu sinnar og strang-
leika í kröfum til vandvirkni og
hljómfegurðar bezt og mest verð
allrar málsmeðferðar, gildir það
bæði um áhrif þeirra á njótendur
kvæðanna og um verkanir ljóða-
gerðarinnar á skáldin sjálf.
Það skáldið, sem finnur sér hátt,
bindur sig við að halda honum
þarf margs fleira að gæta en hitt,
sem lyppar niður yrkisefni sitt á
hvern þann veg, sem auðveldastur
Jaykir. Ljóðskáldið neyðist til að
rengja hverja niðurstöðu og bera
saman við annað. „Atómskáldið"
getur gert það líka og af jöfnurn
drengskap, en Jrað rekur enginn
nauður til slíks verks annar en
eigin smekkur og mannvit, eigm-
leikar, sem of oft skortir að meira
eða minna leyti og fremur á Jreim
aldri sem „atómskáld" byrja að
krefjast athygli á sér og verkuffl
sínum en á fullnuðum þroskatíma
venjulegra borgara.
Það er sýnilegt af alkunnri sölu-
tregðu „atómljóða" og reyndar
fleiri þeirra bóka, sem ljóð eru
eða ljóð kallast, að nokkuð skortir
á vinsældir Jjeirra í seinni tíð borið
saman við ljóðást og ljóðvirðingu
aldamótakynslóðarinnar og enn
fyrri manna.
Það má kalla ósannað, en ólík'
legt er Jaað ekki, að skáldrit líkrat
gerðar og gildis og áður nutu áWs>
ástar og virðingar auk heldur eft-
irsóknar, megi nú gjalda nafn-
líkingar við þá gerð ritmennsku,
sem breytt liefur áferð og útliti og
Jrrátt fyrir Jtað ekki náð almenn-
ingshylli.
Þegar litið er til þeirrar heilsu-
gæzlu tungumáls okkar, sem tett-
nefndum ljóðum hefur verið eign'
uð hér að framan virðist sú breyt-
ing, sem á er orðin vera stórlega
ill. Sé hún til komin af gáfna'
skorti nútímaskálda eða almennn
hrörnun Jyjóðarinnar þessa ara*
tugi, þá er fátt til ráða, en sc
breyttum skáldskaparháttum UI11
að kenna, þá er álitlegt úrræði að
einangra hugsanlegan smitbera til
Jsess að komast hjá meiri sýking11’
einkanlega Jjar sem einangrunn1
kostar ekki meira en aðeins auð-
kennisnafn á tegundina.