Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 26

152
Tímarit lögfrœðinga.
efnisástæðum, er því þar með slegið föstu, að lægra setta
stjórnvaldið hefði ekki átt að taka þá ákvörðun, sem um er
að tefla. Af því hlýtur að leiða, að lægra setta stjórnvaldið
geti ekki gert þá ráðstöfun aftur að óbreyttum aðstæðum,
a. m. k. ekki fyrr en að nokkrum tíma liðnum. Sé stjórn-
valds ákvörðun hins vegar felld úr gildi af formlegum
ástæðum, t. d. vegna þess að álits eða umsagnar hafi ekki
verið leitað lögum samkvæmt, gæti lægra setta stjórn-
valdið sjálfsagt tekið sömu ákvörðun aftur, þegar bætt
hefði verið úr því, sem áfátt var.
Þess var áður getið, að lægra sett stjórnvald væri bundið
við efnisákvörðun þess æðra í málinu. Þessa meginreglu
verður stundum að skilja með nokkrum fyrirvara, þegar
um afturtækar stjórnvalds ákvarðanir er að tefla. Vera
má t. d., að æðra sett stjórnvald veiti leyfi, sem lægra sett
stjórnvald hefur synjað um. Séu slík leyfi afturkallanieg,
verður líklega talið, að lægra setta stjórnvaldið geti einnig
kallað aftur það leyfi, sem veitt er af æðra stjórnarstiginu
eða eftir þess ákvörðun.
Urlausn æðra stjórnvaldsins í kærumálinu verður einnig
oft að teljast bindandi fyrir það sjálft. Hafi stjórnvalds-
ákvörðun verið til þess skotið innan lögákveðins frests og
það tekið cfnisákvörðun, er sú ákvörðun endanleg jafnvel
þótt kærufrestur sé ekki liðinn, þ. e. a. s. sú heimild, sem
æðra stjórnvald hefur til að breyta stjórnvalds ákvörðun,
sem kærð er innan hins lögboðna frests, verður ekki notuð
nema einu sinni. Og þegar æðra stjórnvald getur því
aðeins látið mál til sín taka, að það sé kært til þess, getur
stjórnvaldið ekki — hvorki að eigin frumkvæði né eftir
nýrri kæru — breytt þeirri ákvörðun, sem það hefur tekið.
Er framangrcindum tilvikum sleppir, eru skoðanir skiptar
um það, hver aðalreglan sé. Sumir líta svo á, að áfrýjunar
stjórnarstigi sé almennt óheimilt að breyta eigin ákvörðun,
nema í vissum undantekningar tilvikum. Aðrir telja, að
ekki sé almennt útilokað, að áfrýjunar stjórnvald geti —
þegar frá eru skilin framangreind tilvik — kallað aftur
cða breytt ákvörðun sinni í máli, sem til þess hefur verið