Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 29

Málslcot til œðra stjórnvalds.
155
XI
Því mætti hreyfa, hvort almennri heimild til stjórn-
legrar kæru sé ekki í raun og veru ofaukið hér á landi, þar
sem menn alla jafna hafa heimild til að bera gerðir stjórn-
valda undir almenna dómstóla, þ. e. hvort málskotsheim-
ild til æðra stjórnvalds sé ekki óþörf samhliða þeim rétti.
Þeirri spurningu er í rauninni svarað hér áður. Eins og þar
er vikið að, er dómstólaleiðin oft seinfarin og kostnaðar-
söm, og almenna dómstóla brestur heimild til að dæma um
sum þeirra atriða, sem æðri stjórnvöld geta metið. Venju-
leg dómstólaleið kemur því vart að fullum notum í þessum
efnum. Þess vegna verður að svara áðurgreindri spurningu
neitandi. I því felst í sjálfu sér ekkert vanmat á úrlausnar-
valdi dómstóla. Sú heimild, sem menn almennt hafa til að
bera lögmæti stjórnaraðgerða undir dómstóla, er tvímæla-
laust ein af meginstoðum íslenzkrar réttarskipunar, sem
fullkomið óvit væri að kippa í burtu. Hitt er annað mál, að
hugsanlegt væri að gera hér breytingar, sem stuðluðu að
því að gera úrlausnarvald dómstóla á þessu sviði raunhæf-
ara en nú. Þótt slíkar breytingar væru gerðar, myndi
stjórnlegri kæru þó ekki verða byggt út að fullu og öllu,
enda væri slíkt varla æskilegt, m. a. vegna þess að starfs-
getu dómstóla yrði sennilega ofboðið. En sjálfsagt er að
viðurkenna það samband, er hlýtur að vera á milli virkrar
dómgæzlu og þarfar á stjórnlegri kæru. Því virkari sem
dómgæzlan er á sviði stjórnarfarsréttarins, því minni þörf
er á málskotsrétti til æðra stjórnvalds. Um það skal ekki
fjölyrt hér frekar. En niðurstaðan af þessum hugleiðing-
um verður sú, að hvað sem almennri dómgæzlu líður, þá
sé hvorki framkvæmanlegt né skynsamlegt að sleppa alveg
því réttaratriði, sem nefnt er stjórnleg kæra.
XII
Eins og ljóst er af því, sem að framan greinir, skortir
hér skráðar réttarreglur um ýmis atriði varðandi málskot
til æðra stjórnvalds. Málsmeðferðin fyrir hinu æðra stjórn-
arstigi, sem kært er til, er og yfirleitt alveg ólögákveðin.