Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Page 17

98/1940 taka bæði til jarðhita ofan jarðar og neðan, þa
er ekki þar með sagt, hversu langt i jörð niður eignarráð
landeiganda nái almennt, né hversu djúpt í jörð hann
megi sækja jarðhita.
I islenzkri löggjöf eru engin ákvæði um það, hversu
langt i jörð niður eignarráð landeiganda nái. Þar af verð-
ur þó ekki dregin sú álvktun, að þeim séu engin takmörk
sett.
Um þetta atriði segir Ölafur prófessor Lárusson svo í
Eignarétti, bls. 46, er hann hefur vitnað til 1. 40/1907 §
16, 1. 50/1909, 1. 16/1940 og 1. 98/1940: „Með hliðsjón af
þessum ákvæðum virðist almenna reglan vera sú, að eign-
arráð landeiganda nái svo langt niður, sem nauðsynlegt
er að leyfa honum þau til þess að hann geti haft þau not
af landi sínu, sem heyra til venjulegrar hagnýtingar á
eignarrétti yfir fasteignum“.
Líklegt er, að stuðzt verði við þessa reglu, sé eigi á annan
veg mælt í lögum. Þar sem sagt er, að þetta sé „almenna
reglan“, sýnist gert ráð fyrir því, að undantekningar frá
henni geti komið til. Mætti hugsa sér þær undantekningar
þannig, að umráða- eða eignarrétturinn i ákveðnar áttir
eða um tiltekin verðmæti væri takmarkaður við alveg
ákveðið dýpi, t. d. tiltekna tölu metra eða faðma, eða jafn-
vel þannig, að einstök efni undir yfirborði jarðar væru
algerlega undanskilin. Framangreind regla virðist eðlileg,
en er þó nokkuð teygjanleg, sem raunar er við að húast,
meðan ekki er við að styðjast reglu í settum lögum. Það
getur sjálfsagt verið álitamál, hvað telja eigi til venjulegr-
ar hagnýtingar á eignarrétti yfir fasteign. Á að telja nýt-
ing jarðhita, sem sækja verður djúpt í jörð, til venjulegr-
ar hagnýtingar í þessu sambandi? Þeirri spurningu verð-
ur ekki svarað með öruggri vissu, en líklega er þó rétt
að svara henni neitandi. Virðist eðlilegra að skilja fram-
angreinda reglu svo, að þar sé átt við venjulega hagnýt-
ingu fasteigna yfirleitt. En auk þess mundi einkaeign á
jarðhita í ótakmarkað dýpi leiða til ýmis konar árekstra.
143