Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Síða 20

utanríkisráðuneytinu í Róm, gilda ákvæði námulaga um
leit að jarðhita og hagnýtingu hans. Eru gildandi námu-
lög frá 27. júlí 1927 sbr. 1. frá 20. febr. 1939 (provisions
for the search and working of mines, quarries and peat-
deposits). I 2. gr. 3. lið þeirra laga er beinlinis tekið fram,
að ákvæðin um námur „mines“ eigi við um leit að jarð-
gufu og lieitu vatni og hagnýting jarðhita.
Meginregla hinna ítölsku námulaga er sú, að leyfi stjórn-
arvalda þurfi bæði til leitar og vinnslu jarðefna, þ. á. m.
jarðhita, sbr. 4. og 14. gr. laganna. Landeigandi virðist
ekki án sliks leyfis mega leita að jarðhita neðan jarðar
og hagnýta hann. Sá, sem fengið hefur leitarleyfi, liefur
forgangsrétt til að fá hagnýtingarleyfi, hvort lieldur um
er að ræða málmnám eða vinnslu jarðhita, sbr. 16. gr.
laganna. Leyfi eru veitt af ráðlierra iðnaðarmála að feng-
inni umsögn námumálaráðsins, sbr. 18. gr. Landeigandi
sýnist aðeins eiga bótarétt fyrir landspjöll, en ekki fyrir
töku málma, jarðgufu, eða heits vatns, sem sækja verður
undir yfirborð jarðar. Frá meginreglunni um umráðarétt
ríkisins er gerð undantekning, að því er varðar grjótnám-
ur og mógrafir, sbr. 45. gr. laganna. I þeim tilfellum er
réttur landeiganda viðurkenndur.
Sérleyfi til vinnslu málma eða hagnýtingar jarðhita
verða ekki framseld nema með samþykki réttra stjórnar-
valda, sbr. 27. gr. laganna.
Sérstök álcvæði eru um það, ef námur eða jarðborarnir
eru svo nærri hver annarri, að tjón hlýzt af. Aðalreglan
er sú, að leyfishafar eiga að reyna að komast að samning-
um um starfrækslu fyrirtækjanna. Ef aðilar koma sér eigi
saman, getur ráðherra sett þau undir sameiginlega stjórn,
sem stýri þeim með hagsmuni allra aðila fyrir augum.
Skipting arðs eða halla á milli aðila fer eftir mati.
Eftir ítölskum lögum virðast landeigendur samkvæmt
þessu ekki taldir eigendur jarðliita, sem sækja verður í
jörð niður.
146