Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Page 29

inn að vita með vissu hvaðan jarðhitinn er fenginn, en
getur verið um marga, jafnvel tugi kílómetra að ræða úr
ýmsum áttum. Jarðhitinn er þá ekki lengur hundinn við
ákveðna landareign. Til hagnýtingar jarðliita í stórum
stíl verður væntanlega reynt að ná sem allra mestum
varma upp á einum og sama stað eða á litlum bletti með
djúpum borunum og það haft fyrir augum að draga vatn
og gufu að borstaðnum neðan jarðar af sem allra stærstu
svæði, en jafnframt forðast að bora annars staðar á því
svæði, sem draga á jarðhita úr. Fer þetta ekki eftir neinum
landamerkjum. Borstaður yrði valinn að verulegu leyti
með hliðsjón af staðsetningu hagnýtingarmannvirkis.
Af þessu er ljóst, að eðlilegt er að draga mörk milli
þess jarðhita, sem til landareignar heyrir, og þess jarðhita,
sem er eftir eðli sínu eins konar almenningseign og eru
þau mörk, að þvi er sérfræðingar telja, i dýpi, sem skipta
má nokkrum tugum en alls ekki hundruðum metra. Er
ljóst, að hér er um allmikið matsatriði að ræða, og um
það munu eitthvað vera skiptar skoðanir meðal kunnáttu-
manna, hvar mörk þessi liggi. I Nýja Sjálandi hafa þessi
mörk verið sett við 200 feta eða um 70 metra dýpi. Það
liggur i hlutarins eðli, að þessi mörk verða ekki ákveðin
með nákvæmni, að áliti sérfróðra manna virðist eðlilegt
að setja þau einhvers staðar milli 50 og 100 metra, eða
ca 150 og 300 feta. 1 nýja Sjálandi voru þau, eins og get-
ið var, sett við 200 fet.
Notkun jarðhitaorku til almenningsheilla verður bezt
tryggð með þeim hætti, að ráðstöfunar- og hagnýtingar-
réttur á jarðhita, sem sækja þarf í verulegt dýpi, sé í hönd-
um rikisins. Með þeirri skipun eru likur til þess, að hag-
nýting jarðhitans takist sem bezt, og að þessi mikli nátt-
úruauður verði elcki gróðalind einstakra manna, heldur
lyftistöng almennrar hagsældar. Hér hefur t. d. þótt eðli-
legt að áskilja rikinu einu rétt til að reisa og reka raforku-
ver, sem eru stærri en 100 liestöfl.
155