Tímarit lögfræðinga - 01.12.1975, Blaðsíða 20

skaðabótaskyldum þriðja manni.11 Hins vegar er hin lögboðna slysa-
trygging launþega í Danmörku (en hún svarar í stórum dráttum til
slysatryggingar skv. IV. kafla ATL) ekki í höndum ríkisins, heldur
einkavátryggingafélaga. Slysatryggingin á skv. 4. gr. dönsku slysa-
tryggingalaganna12 endurkröfurétt fyrir útlögðum bótum gagnvart
þeim, sem ábyrgð ber á slysi. Lagaákvæði þetta hefur sætt harðri gagn-
rýni. Að því er varðar Island má segja, að tilgangslítið sé að halda í
endurkröfurétt almannatrygginga. Kostnaður og fyrirhöfn við meðferð
endurkrafna er mikill. Eins og fyrr segir hefur Tryggingastofnun rík-
isins almennt ekki gert endurkröfu, nema sá, sem bótaskyldur er, sé
ábyrgðartryggður. Er því hér aðeins um að ræða millifærslu á milli
tveggja tryggingaraðila. Varnaðarsjónarmið geta ekki réttlætt endur-
kröfu, er svo stendur á. Varnaðaráhrif væru líka takmörkuð, þó að
Tryggingastofnun ríkisins beitti endurkröfurétti gagnvart aðilum, sem
eigi njóta ábyrgðartryggingarverndar. í flestum tilvikum myndi end-
urkrafan aðeins vera hluti af þeim fjárútlátum, sem þriðji maður yrði
fyrir vegna slyss þess, er hann ber ábyrgð á. Myndi brottfall endur-
kröfuréttar því naumast skipta máli út frá varnaðarsjónarmiðum.13
Nánar er rætt um endurkröfuréttinn í næsta kafla hér á eftir.
10. Nýtur tryggingarskyldur sérstakrar tryggingarverndar sem slíkur?
I 2. kafla hér að framan var rakið í höfuðdráttum, hverjir eru slysa-
tryggðir skv. IV. kafla ATL. Jafnframt hefur nokkur grein verið gerð
fyrir því, hverjir aðrir en slysatrýggðir geti verið bótaþegar.
Aftur á móti hefur lítið verið minnst á réttarstöðu tryggingar-
skyldra að öðru leyti en því, er snertir skyldu til greiðslu iðgjalds, svo
og varðandi framtalsskyldu skv. 64. gr. og tilkynningarskyldu skv. 28.
gr. Athugandi er, hvaða réttinda tryggingarskyldur nýtur, vegna þess
að hann hefur greitt iðgjald. Þess er fyrst að geta, að tryggingar-
skyldur er oft sjálfur slysatryggður skv. IV. kafla og nýtur þá réttar-
stöðu sem bótaþegi í samræmi við ákvæði ATL. En það er ekki þetta,
sem skiptir einkum máli hér, heldur það, hvort tryggingarskyldur
11 Betænkning om erstatning for tab ved personskade og tab af forsprger nr. 679,
Khöfn 1973, bls. 15 o. áfr. og A. Vinding Kruse, Erstatningsretten, Khöfn 1971, bls.
475 o. áfr.
12 Lov om forsikring mod fplger af ulykkestilfælde (lovbekg. nr. 137 26. apr. 1968
með síðari breytingum).
13 Um rök með og á móti afnámi endurkröfuréttar almannatrygginga sjá m. a. Jan
Hellner, Social Insurance and Tort Liability in Sweden, Scandinavian Studies in Law
1972, bls. 190 o.áfr.
158