Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Síða 27

löggjöf, svo og því, hvort unnt yi'ði að koma henni á innan hæfilegs
tíma.“14
2.3. Þróun bótaréttar á Norðurlöndum á síðustu árum
Þótt hugmyndir Strahls hlytu ekki almennt fylgi á sínum tíma,
hafa þær haft mjög mikil áhrif á síðari umræður um málefni skaða-
bótaréttar. Síðan álit norrænu lögfræðinganna þriggja komu fram
fyrir liðlega þremur áratugum, sitja tengsl skaðabótaréttar, vátrygg-
inga og almannatrygginga í fyrirrúmi, þegar rætt er um hvernig skaða-
bótareglur eigi að vera. Þá komu og ýmsar nýjar tryggirigar til sög-
unnar og aðrar tryggingar, bæði almannatryggingar og einkavátrygg-
ingar, efldust og náðu meiri útbreiðslu en áður var. Þessi þróun hefur
dregið stórlega úr mikilvægi skaðabótaréttar á Norðurlöndum, þótt
með mjög misjöfnum hætti sé í einstökum löndum. Auk þróunar al-
mannatrygginga hafa í Noregi og Svíþjóð og að nokkru í Finnlandi
orðið nokkrar aðrar breytingar, er dregið hafa úr gildi skaðabóta-
reglna sem bótaúrræðis og aukið að sama skapi hlutverk trygginga.
Langmest kveður að þessum breytingum í Svíþjóð.
Þar í landi er undanhald skaðabótaréttar tvíþætt. Annars végar vegna
laga, sem hafa verið sett um skaðabótarétt. Hins vegar vegna eflingar
almannatrygginga og stóraukinna slysatrygginga utan almannatrygg-
ingakerfisins.
Að því er varðar lagasetningu á sviði skaðabótaréttar munar mikið
um þær grundvallarbreytingar, sem gerðar voru árið 1975 á reglum
um skaðabætur vegna tjóns af völdum bifreiða og annarra vélknúinna
ökutækja.15 Með lögum þessum var komið á slysatryggingu fyrir alla,
sem slasast vegna notkunar vélknúins ökutækis („i följd av trafik
med motordrivet fordon“). Skaðabótaréttur eftir almennum reglum
helst að vísu að forminu til, en réglur um slysatrygginguna eru þann-
ig, að segja má, að skaðabótaréttur vegna slysa á mönnum hafi í
reynd verið afnuminn á þessu sviði. öðru máli gegnir um skemmdir
á munum. Þar gilda enn almennar skaðabótareglur að verulegu leyti.
Breytingar þæi', sem gerðar voru á sænsku skaðabótalögunum 1975ie
hafa einnig dregið úr hlutverki hefðbundinna skaðabótareglna á ýms-
an hátt, t.d. með því að lögbinda fullan frádrátt bóta almannatrygg-
inga, lífeyrissjóða o.fl. frá skaðabótakröfu og að afnema endurkröfu-
14 Nordisk lovgivning om erstatningsansvar, bls. 64.
15 Trafikskadelag 1975:1410. Nordenson hefur samið ítarlegt skýringarrit um lögin,
Sjá „Skrá um rit, sem vitnað er til“.
16 Skadestándslagen 1972:207, sbr. 1975:404.
77