Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Blaðsíða 47

gagni við umræður um framtíðarskipan bótakerfa.04 Á Norðurlönd-
um hefur rninna verið gert af réttarfélagsfræðilegum athugunum.
Árið 1966 voru þó að frumkvæði laganefndar Norðurlandaráðs kvaddir
til lögfræðingar frá Danmörku, Finnlandi, Noregi og Svíþjóð, einn
frá hverju ríki, til að vinna að undirbúningi réttarfélagsfræðilegrar
rannsóknar á áhrifum almannatrygginga og einkavátrygginga á skaða-
bótaréttinn. Tveir eða þrír sérfræðinga þessara sömdu álitsgerðir um
málið, en af frekari framkvæmdum hefur ekki orðið.03
Hér á landi hefur ekkert verið unnið að rannsóknum í þessum dúr,
en slík undirbúningsvinna er nauðsynleg til þess að skynsamlegar
ákvarðanir verði teknar, ef leggja á grundvöll að nýju heildarbótakerfi
vegna slysa á mönnum. Óhætt er þó að fullyrða, að tryggingar í marg-
víslegum myndum eru ekki svo öflugar á Islandi, að unnt sé að leggja
skaðabótarétt vegna slysa á mönnum alveg niður, án þess að verja
gífurlega miklu fé til aukningar tryggingabóta. Vissir hópar tjón-
þola, einkum þeir, sem slasast af umferð vélknúinna ökutækja, og
þeir, er slasast í vinnu, eru þó svo miklu betur tryggðir en aðrir, að
mun minna fé þyrfti til að koma upp fullnægjandi slysatryggingu
fyrir þá en aðra.
Flest rök mæla með því að leggja alveg niður hefðbundnar skaða-
bótaréglur varðandi slys á mönnum. Hins vegar er ekki unnt að benda
á eina allsherjarlausn, er ótvírætt tekur öðrum fremur til lausnar
vandamála, sem tengd eru svo gagngerri breytingu.
Telja verður, að afnám skaðabótaréttar vegna líkamstjóns eigi langt
í land hér á landi. Líklegt er, að haldið verði áfram að efla ýmis
tryggingakerfi, einkum almannatryggingar, samningsbundnar slysa-
tryggingar og lífeyrissjóði. Þessi tryggingakerfi, einkum þau hin tvö
fyrrnefndu, ættu smám saman að geta rutt skaðabótaréttinum úr vegi
á ákveðnum sviðum, án þess að breyta þyrfti réttarreglum um skaða-
bætur utan samninga verulega. Framfarir í tryggingamálum geta,
eins og áður greinir, haft mun meiri áhrif í reynd en breytingar á
sjálfum skaðabótareglunum.00
64 Hér skal aðeins nefnd rannsókn, sem gerð var á vegum bandaríska samgöngu-
ráðuneytisins, á fjárhagslegum afleiðingum umferðarslysa, sem urðu á árinu 1967.
Skýrsla um rannsóknina birtist 1970 og ber nafnið „Economic Consequences of
Automobile Accident Injuries". Rannsókn þessi var liður í mjög umfangsmikilli
könmm á áhrifum umferðarslysa í Bandaríkjunum og voru heildarniðurstöður
birtar í bæklingnum „Motor Vehicle Crash Losses and Their Compensation in the
United States". Yfirlit yfir réttarfélagsfræðilegar rannsóknir á þessu sviði er að
finna í SOU 1969:58.
65 Sænska skýrslan liggur fyrir prentuð í SOU 1969:58.
66 Arnljótur Bjömsson (1981), bls. 30.
97