Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Page 32

Örorkubætur
Ríkistryggingin greiðir þessar bætur: örorkubætur, bætur fyrir sjúkrahjálp og
þess háttar, bætur fyrir annað fjártjón en atvinnutjón, miskabætur, dánarbætur o.fl.
Slysatryggingin greiðir bætur fyrir tímabundna örorku frá og með 8. degi, sem
bótaþegi er óvinnufær eftir slys. Bæturnar nema 80% af því atvinnutjóni, sem slas-
aði bíður. Mat á því, hve mikið fjárhagslegt tjón slasaða er, fer hins vegar eftir
all flóknum reglum (113. gr. SL).
Hafi slys í för með sér varanleg örkuml, á slasaði rétt til greiðslu 80% af tjóni
hans sökum skerts hæfis hans til tekjuöflunar. Ef örkumlin hafa engin áhrif á hæfi
slasaða til tekjuöflunar greiðast ekki örorkubætur. Örorkubætur eru greiddar sem
lífeyrir. I lögunum eru ákvæði um breytingu á fjárhæð lífeyrisgreiðslna í samræmi
við kauplagsbreytingar. I algerum undantekningartilvikum („very exceptional cir-
cumstances") er heimilt að greiða bætur í einu lagi í stað lífeyris.
I lögunum eru ákvæði um brottfall slysalífeyrisgreiðslna, er slasaði öðlast rétt
til ellilífeyris.
Miskabætur
Til viðbótar örorkulífeyri skal inna af hendi eingreiðslu allt að $7.000 (nýsjálenskir
dalir) til manna, sem hlotið hafa varanlegt tjón á heilsu eða skerðingu á líkams-
starfsemi („permanent loss or impairment of any bodily function"). Mat á líkams-
sköddun, sem miskabætur eiga að koma fyrir, fer eftir sérstakri töflu, sem fylgir
lögunum. í töflunni greinir hve mikinn hundraðshluta af $7.000 greiða skuh fyrir
hvert tiltekið líkamsmein. Tafla sem þessi getur aldrei verið tæmandi og eru ákvæði
í lögunum um, að tryggingastofnunin meti líkamstjónið til hundraðshluta, ef taflan
nær ekki til viðkomandi tilviks. Eingreiðsla skv. greindum reglum er í raun og veru
miskabætur, enda nefna lögin þær „compensation for non-economic loss“, sbr.
119. gr. SL.
Slysatryggingalögin fela í sér enn frekari ákvæði um bætur fyrir ófjárhagslegt
tjón, sjá 120. gr. Sérstakt ákvæði er í lögunum um heimild fyrir tryggingastofnunina
til að veita tjónþola miskabætur í formi eingreiðslu fyrir missi „amenities or capacity
for enjoying life, including loss from disfigurement“ og einnig fyrir „pain and mental
suffering, including nervous shock and neurosis". Þessar bætur mega vera allt að
$10.000 og hefur tryggingastofnunin á sínu valdi að úrskurða fjárhæð þeirra eftir
því, sem stofnunin telur hæfilegt hverju sinni. Skv. slysatryggingalögunum er það
skilyrði fyrir greiðslu þessarar tegundar bóta, að um verulegt tjón sé að ræða.
Bætur fyrir sjúkrakostnað o.fl.
Slysatryggingalögin veita rétt til bóta fyrir annað fjártjón en atvinnutjón (tíma-
bundið eða varanlegt), þegar nánar tiltekin skilyrði eru fyrir hendi (121. gr.). Auk
þess eru ítarleg ákvæði um bætur fyrir sjúkrakostnað o.þ.h., sbr. 108.-111. gr. SL.
Dánarbætur
Slysatryggingin greiðir dánarbætur til maka, barna og annarra, sem biða fram-
færslutjón, er slysatryggður maður deyr af völdum slyss, sem lögin taka til (123. gr.
SL). Hafi bótaþegi að dómi tryggingastofnunarinnar verið algerlega á framfæri hins
látna, á hann rétt á hálfum þeim lífeyri, sem myndi hafa fallið í skaut slysatryggðs,
ef hann hefði lifað af slysið, en misst algerlega getu til tekjuöflunar. Lægri lífeyrir
er greiddur, þegar bótaþegi hefur aðeins verið að nokkru leyti ó framfæri hins
látna. Ólögráða barn á rétt á 1/6 hluta af þeirri fjárhæð, sem fullur örorkulíf-
eyrir hefði numið til slysatryggðs, en 1/3 hluta fjárhæðarinnar, ef báðir foreldrar
eru látnir. I SL eru ítarlegar reglur um þessi atriði og önnur varðandi dánarbætur.
T.d. eru ákvæði, sem veita heimild til greiðslu dánarbóta til fleiri aðila en þeirra,
sem hér hafa verið taldir.
82