Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Blaðsíða 28

rétt þessara og ýmissa annarra tryggingaraðila.17
Af mikilvægum nýjum vátryggingarúrræðum utan sænska almana-
tryggingakerfisins ber sérstaklega að nefna (1) samningsbundna at-
vinnuslysatryggingu launþega og vinnuveitenda („trygghetsförsákr-
ingen för yrkesskador“ (TFY)),18 (2) vátryggingu gegn heilsutjóni,
sem hlýst af læknismeðferð (,,patientförsákring“)19 og (3) vátrygg-
ingu gegn heilsutjóni af lyfjum (,,lákemedelsskadeförsákring“).20
Þessar þrjár greinar vátrygginga hafa náð svo mikilli útbreiðslu, að
hver þeirra nær að heita má til allra tjónþola á sínu sviði. öllum vá-
tryggingum er það sameiginlegt, að um ákvörðun bótafjárhæðar fer
í stórum dráttum eftir reglum skaðabótaréttar, en eigi er það skilyrði
fyrir rétti til vátryggingarbóta, að tjónþoli eigi skaðabótakröfu að
lögum.
I Svíþjóð má skipta þeim, sem bíða tjón sökum líkamsmeiðsla, í
tvo flokka, eftir því hve ríkur réttur þeirra er til slysabóta. 1 öðr-
um flokknum eru þeir, sem nær einvörðungu verða að styðjast við
almannatryggingar.21 Er nú svo komið, að maður, sem slasast eða veik-
ist, fær mest allt fjártjón sitt greitt úr almannatryggingum. 1 hinum
flokknum eru tjónþolar, sem njóta bóta, sem ákveðnar eru eftir reglum
skaðabótaréttarins um bótafjárhæð. Til þess flokks teljast í fyrsta lagi
þeir, sem eiga skaðabótakröfu að lögum, í öðru lagi þeir, er njóta
vátryggingarbóta eftir fyrrnefndum lögum um umferðartjón frá 1975
og í þriðja lagi þeir, sem rétt eiga úr áðurgreindum þremur vátrygg-
ingum utan almannatryggingakerfisins (atvinnuslysatryggingu eða
vátryggingu gegn heilsutjóni af læknismeðferð eða lyfjum). Munur
á bótum í þessum tveimur flokkum er ekki mikill. Hann er aðallega í
því fólginn, að þeir, sem teljast til síðarnefnda flokksins, eiga rétt á
bótum fyrir ófjárhágslegt tjón.22 Af þessu má fá nokkra hugmynd
um hversu mikið tryggingar hafa rýrt gildi skaðabótaréttar sem bóta-
úrræðis vegna slysa í Svíþjóð.
Nýmæli í norskri skaðabótalöggjöf, sem hér skipta máli, felast
annars vegar í breytingum, er gerðar voru árið 1973 á norsku skaða-
bótalögunum frá 1969 og hins vegar á lagareglum um umferðartjón
frá 1959. Reglur þær í norsku skaðabótalögunum,23 sem takmarka
17 Arnljótur Björnsson (1977), sjá einkum bls. 188 og 192 og sami (1980), bls. 221 o. áfr.
18 Hellner (1976), bls. 225-8.
19 Oldertz, bls. 67 o. áfr.
20 Dufwa (1976), bls. 313 o. áfr.
21 Sjá einkum „lag 1962:381 om allmán försákring".
22 Hellner (1976), bls. 240 og sami (1980), bls. 37.
23 Lov om skadeserstatning 13/6 1969 (nr. 26), sbr. breytingarlög 25/5 1973 (nr. 26).
78