Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Page 18

kyni, sem náð hafa lögaldri, og þessa gætir einnig lítillega við auðgun-
arbrot, sbr. einkum ráðstöfun á mun með eignarréttarfyrirvara selj-
anda. Sbr. og hlut móður við fóstureyðingu. Svo sem áður greinir, hafa
nokkur ákvæði alm. hgl. verið afnumin, og endurskoðun sú, sem nú
er á döfinni, lýtur að afnámi eða samdrætti ýmissa fleiri ákvæða. At-
hyglisvert er þó, að refsibólgan hér á landi er miklu meiri á vettvangi
sérrefsilaga en alm. hgl., og er mjög brýn þörf á endurskoðun sérrefsi-
laga og samræmingu ýmissa þátta í þeim, þ. á m. ákvæða um refsi-
viðurlög, eignarupptöku og réttindasviptingu. 1 þessu sambandi er at-
hugandi, að refsivarslan og beiting hennar grípa inn í þetta mál. Virðist
svo sem refsivörsluaðiljar beiti sér ekki af verulegum þrótti við að
fylgja eftir ýmsum refsiákvæðum, sbr. t. d. refsiákvæði helgidaga-
löggjafar, ýmis ákvæði lögreglusamþykkta, sem virðast nánast liggja
í þagnargildi, og að nokkru leyti ákvæði laga um hundahald í þéttbýli,
þar sem það er bannað, sbr. þó tvo hæstaréttardóma frá 7. júní 1983.
Frá vettvangi hgl. mætti helst benda á 210 gr. hgl., sbr. þó hrd. XLIV:
452. Liggja mismunandi og oft gildar ástæður til þessa.
III. 2. Mat á refsiþörf er vitaskuld ekki „statískt“ fyrirbrigði, held-
ur tekur það mið af síbreytilegum þj óðfélagsháttum og m. a. breyttum
viðhorfum í félagslegum, efnahagslegum og siðgæðislegum efnum.
Endurmat leiðir stundum til þess, að lögmælt verða refsimæli, sem ný
eru af nálinni eða þeim breytt og t. d. þyngd viðurlög, sem fyrir hendi
eru.
Af breytingum hér á landi, sem falla innan þessara flokka, má minna
á 120. gr. a og 165 gr. 2. mgr. varðandi loftferðaöryggi, 173. gr. a um
ávana- og fíkniefni og 233. 'gr. a varðandi kynþáttamismunun o. fl.
Ennfremur náttúruverndarlög (hin fyrstu frá 1957), skipulagslög (19/
1964), tölvulög( 63/1981) lög um varnir gegn mengun sjávar af völdum
olíu (14/1979), heilbrigðislöggjöf ýmiskonar, t. d. lög 50/1981, örýggis-
ráðstafanir á vinnustöðum 1. 46/1980 og fyrri lög, lög um bann gegn
ofbeldiskvikmyndum 33/1983 svo að fáeinna dæma sé getið. Sérstakt
tilefni í þjóðlífinu getur orðið grundvöllur að setningu sérrefsilága,
sbr. t. d. nú síðast lög um þjóðsöng íslendinga 7/1983.
III. 3. Um viðurlög hefir það verið stefna síðustu ára að rýmka til
um þau og veita dómstólum þannig aukið svigrúm til vals á þeim, þ. á
m. að rýmka heimild til að beita fésektum, sbr. t. d. frá síðustu árum
106. gr. 1. mgr. alm. hgl., sbr. lög 101/1976, 11. gr. og breytingar á
umferðarlögum 40/1968, 80. gr., sbr. lög 54/1976, 1. gr. og áfengis-
136