Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Síða 42

VII.
ÁKVÆÐI 173. GR. A ALM. HGL. UM ÁVANA-
OG FÍKNIEFNABROT.
VII. 1. Ofangreindu ákvæði var bætt í alm. hgl. með lögum 64/
1974, og hafa hliðstæð ákvæði verið lögfest annars staðar á Norður-
löndum, sbr. m. a. 191. gr. dönsku hgl., sbr. lög 276/1969 og 268/1975.
Mælir greinin fyrir um þyngd viðurlög við tilteknum, meiriháttar brot-
um á lögum um ávana- og fíkniefni, sbr. lög 65/1974. Taka ákvæði
173. gr. a til þess skv. 1. mgr. að 1) láta mörgum mönnum í té ávana-
og fíkniefni eða 2) afhenda þau gegn verulégu gjaldi eða 3) á annan
sérstaklega saknæman hátt, svo og skv. 2. mgr. 4) að framleiða, búa til,
flytja inn, kaupa, láta af hendi, taka við eða hafa í vörslum sínum efni
þessi í því skyni, er segir í 1. mgr. Skv. 2. mgr. verður ásetningur manns
að ná til þess að láta mörgum mönnum þau í té o. s. frv. Er refsing skv.
173. gr. a allt að 10 ára fangelsi, en skv. lögum 65/1974, 5. gr., sbr.
lög 75/1982, 9. gr. varðar brot á þeim lögum sektum allt að 1 millj.
nýkr., varðhaldi, eða fangelsi allt að 2 árum. Með því að lögfesta þetta
ákvæði í alm. hgl. og skipa því þar í kaflann um brot, sem hafa í för
með sér almannahættu, er áréttað, að þessi brot séu alvarlegs eðlis.
Auðsætt er, að umfangsmikil dreifing fíkniefna gerir brot sérstak-
lega saknæmt, m. a. þegar til þess er stofnað að afhenda þau nokkrum
hópi manna, oft ótilteknum hópi raunar, þar sem ekki er vitað nema
afhending fari fram t. d. til vanheilla manna og ungmenna. Sama er
yfirleitt, ef verulegt gjald er tekið fyrir, en oft er það hagnaðarhvöt-
in sem ræður framningu brotanna. Talað er einnig í textanum um önn-
ur atvik, sem gera brot saknæmt, og er þá átt við það, að hættuleg
efni, svo sem kokain eða morfin, séu afhent eða fíkniefni séu afhent
börnum eða ungmennum o. fl.
Forsenda þess, að 173. gr. a verði beitt er sú, að verknaður varði
við lög 65/1974. Tengsl laganna eru á þá lund, að 173. gr. a útilokar
að refsiviðurlögum laga 65/1974 yrði einnig beitt um sama atferlið,
„en þess er þó að geta, að sum brot tiltekins manns geta varðað við
síðargreindu lögin, en önnur tiltekin brot“, við refsiákvæði 173. gr. a,
sbr. greinargerð með frv. Dæmi um þetta er hrd. LIII:281 (282—3),
þar sem tvö brot, hin fyrstu, voru talin sérstæð í tímaröð, en hin
brotin öll voru þáttur í brotahrinu, sem virða bar heildstætt, en ekki
sérstætt, og var um þau beitt 173. gr. a hgl. Sbr. og hrd. LIII:816, þar
sem eitt brot var talið falla utan samfelldrar brotastarfsemi, sjá og
160