Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Page 49

ar, og er greinimarkið stórfellt líkams- eða heilsutjón vitaskuld ekki
hnitmiðað heldur matskennd regla (vísiregla), sem dómstólar dæma
um. Er hér ekki eingöngu á ytri ummerki, líkamsáverka, að líta held-
ur önnur eftirköst fyrir heilsufar manns, sbr. t. d. þegar sköddun
verður á innri líffærum (sbr. hrd. XV:89), heilaskemmdir (sbr. t. d.
hrd. XXVII:354), sjónskerðing (hrd. XXI:346), varanleg örorka
15% (XLVII:4), heyrnarsköddun, geðheilsa manns brenglast (hrd.
XXVII:354), vefrænar skemmdir verða (hrd. XXVI:143), andlegt
áfall, m. a. varanlegur höfuðverkur (hrd. XXXVI :583), maður verð-
ur ófrjór vegna árásar (hrd. LII:1376, eista skemmdist), lömun var-
anleg (t. d. hrd. LII:572) o. fl. Er í þessu efni vitnað til dómareifana
í Isl. dómaskr. 111:344 o. áfr. og Þáttum úr refsirétti 1:18—22 og
til yfirlitsins hér á eftir. Rannsókn mála ætti oft að vera rækilegri
um eftirköst fyrir mann, heilbrigðislega og atvinnulega o. fl. Heilsu-
tjón lýsir sér ekki eingöngu í áverkum og læknisaðgerðum í tengsl-
um við það heldur einnig við könnun á öðrum afleiðingum atlögu
fyrir þann, sem árás sætir (hræðsla, depurð, svefnleysi o. fl.).
Við skilsmun 1. og 2. mgr. 218. gr. á ennfremur að horfa til þeirrar
aðferðar, sem beitt er við framningu brotsins. Hún getur verið skað-
vænleg í sjálfu sér, þótt ekki hljótist verulegt heilsutjón af. Hér grípa
tilraunarréglur raunar inn í, sbr. og að sínu leyti ákvæði 220. gr. 4.
mgr. Hættuleg tæki eru t. d. hnífar eða önnur eggjárn, byssur, sprengj-
ur, barefli ýmiskonar, háskaleg lyf eða eiturefni, íkveikja o. m. fl.
Hér á enn að líta til þess, hvort mannsbani hlýst af atlögu, og er þá
átt við, að rekja megi þá afleiðingu verknaðar til gáleysis, sbr. 19.
gr. hgl. (ef afleiðingin verður virt manni til ásetnings varðar hátt-
semi við 211. gr.). Spurning verður þá, hvort 2. mgr. 218. gr. tæmi
sök, þegar mannsbani hlýst af árás við þessar aðstæður. Ekki var til
þess stofnað með lagabreytingunni að hverfa frá fyrri heimfærslu
brota út af fyrir sig, þótt mannsbani sé hér atriði, sem veldur því,
að verknaður lúti 2. mgr. 218. gr. Verður því að því er ég hygg að
færa brot eftir sem áður til 218. gr. og 215. gr., sbr. hér og Hurwitz:
Kriminalret, spec. del, bls. 252 og dómareifanir í ísl. dómaskrám III,
bls. 330-—331, sbr. og hrd. LI(1980):89 (128) og 883. Um íkveikju,
er leiðir til manns bana vísast til hrd. XXVIII (1956) :9 annars vegar
og til hrd. LIV.-582 hinsvegar. Ákæruvald hlýtur hverju sinni að
taka afstöðu til þess, hvort ákært verði skv. 1. eða 2. mgr. 218. gr.,
en hitt kemur einnig til greina að ákæra aðallega skv. 2. mgr. og til
vara skv. 1. mgr., eða aðallega skv. 211. gr. en til vara skv. 218. gr.
2. mgr. (og 215. gr.). Ekki sýnist rétt að ákæra skv. 211., sbr. 20.
167