Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Qupperneq 65

Samkvæmt 6. gr. skulu hliðstæðar reglur gilda um suðurhluta svæð-
isins, þ. e. a. s. þann hluta þess, sem er innan íslenskrar efnahagslög-
sögu. Noregur skal eiga rétt á 25% þátttöku í olíustarfsemi þeirri,
sem hér um ræðir. 1 7. gr. er um það fjallað, að ef fundist hafi arðbær
vinnslusvæði skuli hvor aðili bera sinn kostnað við áframhaldandi fram-
kvæmdir á svæðinu í hlutfalli við sinn hlut í viðkomandi samningi.
Þá eru um það ákvæði í 8. gr., að finnist olíuefni á svæði, sem liggur
báðum megin markalínu efnahagslögsögu landanna eða sé það allt
sunnan markalínunnar, en teygist út yfir þau hnit sem marka sér-
staka svæðið, skuli venjulegar meginreglur um einingarnýtingu auð-
linda gilda urn skiptingu og nýtingu fundarins. Skulu aðilar um það
semja eftir því sem við á. Á sama hátt skal fara, ef olía finnst á svæði,
sem liggur norðan markalínu en teýgist út yfir þau mörk sem nefnd
eru í sérstaka svæðinu; þá skal þessi olía teljast liggja innan svæðis-
ins. Þá eru í samkomulaginu ákvæði um öryggisráðstafanir og um-
hverfisvernd svo og sáttanefnd ef eigi verði samkomulag í þeim mál-
um. Skal hvor aðili tilnefna einn mann í sáttanefnd, en formaður skal
tilnefndur með samkomulagi.
3. Hinn 10. desember 1982 var undirritaður hafréttarsáttmáli Sam-
einuðu þjóðanna. Samningur þessi hefur enn ekki verið staðfestur af
svo mörgum ríkjum, að hann hafi tekið gildi.
Samningur þessi er mjög þýðingarmikill um nýtingu hafs og hafs-
botns. Verður lauslega drepið á örfá atriði, er máli skipta um það efni,
sem hér er um rætt.
1 79. gr. er sagt, að öll ríki hafi rétt til að leggja rör, leiðslur og
raflínur um landgrunnið; en þessi réttur takmarkast þó af hagsmunum
strandríkisins, því að fá verður samþykki þess fyrir því hvar slíkar
leiðslur eru lagðar. Við lagninguna verði reynt að taka tillit til réttar
strandríkis til að nýta auðlindir landgrunnsins og til þess að setja
reglur um varnir gegn mengun frá slíkum leiðslum. Tekið er fram, að
strandríki hafi lögsögu yfir þeim leiðslum, sem notaðar eru til rann-
sókna eða nýtingar auðlinda landgrunnsins og reksturs mannvirkja þar.
Þégar nýta á auðlindir á landgrunninu, t. d. vinna þar olíu eða gas,
er nauðsynlegt og óhjákvæmilegt að gera þar mannvirki svo vinnslan
verði kleif. Má þar nefna borpalla, dælur og leiðslustöðvar, sem jafn-
vel eru botnfastar. Stundum eru byggðar sérstakar eyjar, ef um grunnt
hafsvæði er að ræða. Um þess háttar mannvirki er fjallað í 80. gr. og
ségir, að ákvæði 60. gr. gildi einnig um slík mannvirki. Þetta þýðir
það, að strandríki hefur einkarétt á að byggja slík mannvirki á land-
183