Tímarit lögfræðinga - 01.12.1987, Page 15

5. TAKMÖRKUN ÁBYRGÐAR
Ákvæði um takmörkun ábyrgðar farsala eru í 141.—143. gr. sigll.,
sbr. 144. og 146. gr. Eftir 141. gr. er bótaábyrgð farsala takmörkuð
við tilteknar fjárhæðir (bótaþak), eins og nú verður rakið. Ábyrgðar-
takmörkunin er lögbundin. Getur farsali borið hana fyrir sig, þótt
hennar sé hvorki getið í farsamningi né hún gerð farþega kunn á ann-
an hátt. Óheimilt er að semja um lægri ábyrgðarmörk, sbr. 10. kafla
hér á eftir. Eigi skiptir máli um takmörkun ábyrgðar, hvort krafa er
reist á farsamningi eða almennum skaðabótareglum, sbr. 144. gr. Regl-
urnar um takmörkun ábyrgðar gilda ekki aðeins gagnvart farþegum
í merkingu 120. gr., heldur einnig gagnvart öðrum, sem fara með skipi
án þess að vera skipverjar, sbr. 123. gr.
Hámark ábyrgðar farsala vegna líkamstjóns (þ.á m. dauða) er
100.000 SDR á hvern farþega, 1. mgr. 141. gr. sigll. SDR merkir sér-
stök dráttarréttindi (Special Drawing Rights), sbr. 7. mgr. 177. gr.
sigll., en sú verðmæliseining er notuð í alþjóðapeningakerfinu. Við
hana er einnig miðað í öðrum ákvæðum sigll. um takmarkaða ábyrgð
og mörgum alþjóðasamningum.23 Ábyrgð farsala vegna dráttar á
flutningi farþega er takmörkuð við 2.000 SDR á hvern farþega, 1. mgr.
141. gr.
Um takmörkun ábyrgðar vegna þess, að farangur glatast, skemm-
ist eða kemur of seint fram, eru reglur í 2. mgr. 141. gr. Takmörkunar-
fjárhæð er 1.300 SDR fyrir handfarangur hvers farþega, 5.000 SDR
fyrir peninga og önnur verðmæti í öryggisgeymslu, 8.000 SDR fyrir
hverja bifreið24 „sem tapast eða skemmist" (orðum innan tilvitn-
unarmerkja er ofaukið í lagatextanum, því að takmörkunarfjárhæðin
á einnig við seinkun, sbr. upphafsákvæði 2. mgr.) og 2.000 SDR fyrir
„tap eða tjón á farangri" hvers farþega. Síðastgreind takmörkunar-
fjárhæð gildir vitanlega aðeins um annan farangur en þann, sem áður
var talinn (handfarangur, peninga o.fl.) og svo um seinkun (sjá upp-
hafsákvæði 2. mgr.), þrátt fyrir ónákvæmt orðalag laganna, sbr. það,
sem er innan tilvitnunarmerkja.
Takmörkunarfjárhæð skv. ofangreindu miðast við hverja einstaka
ferð, 3. mgr. 141. gr. Verði farþegi t.d. fyrir því, að farangur hans
23 Um reglur 4. og 9. kafla sigll. um takmörkun bótaábyrgðar, sjá Arnljótur Björnsson
(1987a) og (1987b).
24 í 2. mgr. 141. gr. og 142. gr. er „bifreið" notað í stað orðsins „ökutæki" gagnstætt
því, sem gert er í 3. mgr. 120. gr. og 2. mgr. 150. gr. og öllum samsvarandi ákvæðum
annarra norrænna sigll.
237