Tímarit lögfræðinga - 01.12.1987, Blaðsíða 49

I athugasemdum segir að efnislega sé ekki mikill munur á þessu
ákvæði og 11. gr. frumvarpsins 1973. Eru athugasemdir við það
ákvæði teknar orðrétt upp í greinargerðina með lögunum. Þar segir
m.a. að hér sé um „venjulegar reglur um þagnarskyldu" að ræða. Hlýt-
ur þar að vera átt við þá almennu þagnarskyldu sem talin er hvíla á
ríkisstarfsmönnum og nægir þá að vísa til stjórnsýsluréttar í þeim
efnum (sjá Stjórnarfarsréttur: bls. 118). Hér skal aðeins vakin at-
hygli á eftirfarandi ummælum í greinargerð er varða mat umboðs-
manns á því hverju hann telji hæfilegt og viðeigandi að skýra frá: „Á
það ekki síst við um vinnugögn, sem umboðsmaður fær frá stjórnvöld-
um. Gögn þessi sýna títt hvernig stjórnvald komst að niðurstöðu og
ákvörðun. Ef umboðsmaður ætlar sér að gagnrýna forsendur ákvörð-
unar, verður hann því stundum að vitna til þessara gagna og það er
honum heimilt.“ Því er sérstaklega á þetta minnst að hvergi annars
staðar er vikið að vinnugögnum en aðgangur að þeim skiptir miklu
máli um upplýsingarétt umboðsmanns, svo sem vikið var að í VII.
kafla hér á undan.
X. SKYRSLUGJÖF
„Umboðsmaður skal gefa Alþingi árlega skýrslu um starfsemi sína á liðnu almanaksári.
Skýrsluna skal prenta og birta opinberlega fyrir 1. september ár hvert. — Ef umboðs-
maður verður áskynja stórvægilegra nristaka eða afbrota stjórnvalds getur hann gefið
Alþingi cða hlutaðeigandi ráðherra sérstaka skýrslu um málið. Ef starfsmaður sveitar-
stjórnar á í hlut getur umboðsmaður gefið sveitarstjórn sérstaka skýrslu. — Umboðs-
maður ákveður sjálfur hvort hann gefur opinbera tilkynningu um mál og á hvern hátt
hann gerir það. — Ávallt er umboðsmaður lætur frá sér fara tilkynningu um mál skal
hann greina hvað stjórnvaidið, er hlut á að máli, hefur fært fram sér til varnar." (12. gr.).
Þetta ákvæði er eins og 14. gr. frumvarpsins 1973 og er í greinar-
gerð vísað til athugasemda með því. Segir þar m.a. að útgáfa árs-
skýrslunnar sé til þess fallin að opinber umræða fáist um stjórnsýsluna
og að úrlausn umboðsmanns á einstökum málum geti síðar orðið leið-
beinandi í fjölda annarra mála og þannig orðið fordæmi. Auk þess geti
umboðsmaður látið uppi álitsgerðir almenns eðlis sem fyrirfram sé
vitað að varði fjölda mála.
Að öðru leyti skal hér aðeins vakin athygli á ummælum í greinar-
gerðinni um 2. mgr. 12. gr. en þar segir orðrétt: „Ákvæði 2. mgr. ber
að skilja á þann veg að komi í Ijós stórvægileg mistök eða afbrot stjórn-
valds, þá getur umboðsmaður látið þar við sitja að gefa Alþingi eða
hlutaðeigandi ráðuneyti eða sveitarstjórn sérstaka tilkynningu um
málið. Er honum ekki skylt að fjalla einnig um málið í ársskýrslu. Enn
271