Tímarit lögfræðinga - 01.12.1987, Side 22

farþega þykir að þessu leyti vera betri en ella, leggja lögin aðeins
venjulega sakarábyrgð á farsala (3. kafli).
Enda þótt sönnunarbyrði sé að verulegu leyti lögð á farsala um það,
með hverjum hætti tjón hafi borið að höndum, eru reglur 5. kafla
sigll. að öðru leyti í samræmi við almennar reglur um sönnunarbyrði.
Eftir 1. mgr. 140. gr. hvílir sönnunarbyrði á tjónþola um, hversu
mikið tjón hans er, og einnig um, að tjónið hafi hlotist af atvikum í
flutningi (4. kafli).
Samkvæmt 141. gr. takmarkast bótaábyrgð farsala í hverri ferð
við eftirfarandi fjárhæðir: 100.000 SDR fyrir hvern farþega, sem
bíður líkamstjón, 2.000 vegna seinkunar fai’þega, 1.300 SDR fyrir
handfarangur, 5.000 SDR fyrir verðmæti í öryggisgeymslu farsala,
8.000 fyrir hvert ökutæki og 2.000 SDR fyrir annan farangur. Auk
þess á farsali rétt á að beita ákvæðum í 142. gr. um tjónsfrádrátt
(eigin áhættu farþega), ef tjón hlýst á farangri eða farþega eða far-
angri seinkar. Farsali getur borið fyrir sig ákvæði um takmörkunar-
f járhæð og tjónsfrádrátt, þótt þeirra sé ekki getið í farsamningi eða þau
tilkynnt farþega með öðrum hætti. Hins vegar má hann ekki áskilja
sér betri rétt en 141. og 142. gr. veita honum, sjá 149. gr., sbr. 150.
gr. Ef mikið sjóslys verður, getur reynt á reglur 9. kafla sigll. um alls-
herjai’takmörkun ábyrgðar. Heildai’bætur úr hendi útgerðarmanns
vegna einstaks sjóslyss geta ekki farið fram úr því marki, sem við
á skv. 9. kafla. Rýrnun verðgildis gjaldmiðla þeirra, sem eru grund-
völlur verðmæliseiningarinnar SDR, kann í sumum tilvikum að leiða
til þess, að farþegi fái ekki fullar bætur fyrir tjón sitt. Þetta á bæði
við um reglur 141. gr. um takmarkaða ábyrgð farsala og reglur 9.
kafla sigll. um allsherjartakmörkun (5. kafli).
Mjög mikil sök af hálfu farsala getur firrt hann eða aðra bótaskylda
rétti til að bera fyrir sig ákvæði laganna um takmarkaða bótaábyrgð,
sbr. 143. gr. og 2. mgr. 146. gr. Hliðstæð ákvæði um brottfall réttar til
takmörkunar ábyrgðar gilda um farmflytjanda og ýmsa aðra, sem
ábyrgð bera á farmtjóni, sbr. 6. mgr. 70. gr. og 3. mgr. 72. gr., og
útgerðarmann o.fl., sbr. 176. gr. (6. kafli).
Ef annar eða aðrir flytjendur annast flutning farþega að nokkru
eða öllu leyti, er hinn upphaflegi farsali ábyrgur, eins og hann hefði
sjálfur annast allan flutninginn. 1 145. gr. eru nánari ákvæði um bóta-
ábyrgð, þegar flytjendur eru fleiri en einn (7. kafli).
Skipverjar og aðrir menn, er farsali ber ábyrgð á, njóta gagnvart
bótakröfu farþega sama mótbáruréttar og farsali, þ.á m. réttar til
að bera fyrir sig reglur laganna um takmarkaða ábyrgð. Samanlögð
244