Tímarit lögfræðinga - 01.12.1988, Blaðsíða 50

lagi reyndi á skýringu á þeim fyrirmælum 1. mgr. 44. gr. EL, að arf-
leiða megi munnlega ef arfleiðandi hefur orðið „skyndilega og hættu-
lega sjúkur“. I þriðja lagi kom til álita hvort þeir, sem hlýddu á munn-
legu arfleiðsluna, hefðu sinnt þeirri skyldu sinni að skrásetja efni henn-
ar „svo fljótt sem kostur er“. Erfðalöggjöf annarra Norðurlanda er
sem kunnugt er í mörgum atriðum efnislega samhlj óða íslenkum erfða-
lögum og á það meðal annars að mestu við um heimildir til munn-
legrar arfleiðslu. Sá dómur, sem hér er til skoðunar, er ekki síst
athyglisverður í samanburði við erlenda dómaframkvæmd og fræði-
kenningar, en í eftirfarandi umfjöllun verður þó látið við það sitja,
að horfa nokkuð til dansks réttar í þeim efnum.
Atvik þessa máls voru þau, að lögfræðingurinn B hafði búið í
óvígðri sambúð með konunni M frá því á árinu 1954. Að öðru leyti
munu nánustu aðstandendur B hafa verið móðir hans og fimm systkin,
en erfðaráðstafanir virðist hann ekki hafa gert fyrr en á því stigi máls,
sem fjallað er um hér á eftir. B hafði gengið undir skurðaðgerð til
að fjarlægja illkynja æxli á árinu 1981, en virðist hafa náð sér eftir
hana. 1 júní 1984 kom hins vegar í ljós að hann væri haldinn ólækn-
andi krabbameini og virðist honum hafa verið skýrt frá því um miðjan
júlí á því ári. Gangur sjúkdómsins varð síðan mjög hraður og var
hann lagður dauðvona inn á sjúkrahús 7. ágúst 1984. Fékk hann þar
meðal annars kvalastillandi lyf í miklum mæli. Að kvöldi 12. ágúst
1984 bað B hjúkrunarfræðing um að kveðja til lækni, sem var á vakt
við sjúkrahúsið. Munu læknir þessi og tveir hjúkrunarfræðingar síðan
hafa hlýtt á munnlega arfleiðslu B. Var hermt að þar hefði verið um
síðustu orð B að ræða, en hann lést þann 14. ágúst 1984. Umræddur
læknir skrásetti arfleisðulfyrirmæli B í minnisbók að morgni 13. ágúst
1984, en bæði hann og annar þeirra hjúkrunarfræðinga, sem hlýddu
á arfleiðsluna, gátu þessa atburðar í vaktarskýrslum sínum vegna um-
rædds vinnudags. Frekari skráning arfleiðslunnar mun hins vegar eklci
hafa átt sér stað fyrr en með vottorði, sem umræddur læknir gaf
þann 28. ágúst sama ár, en þar segir eftirfarandi:
„(B) var sjúklingur á Krabbameinsdeild Landspítalans og lést
14. 08. 1984. Undirritaður sá um meðferð sjúklings í banalegunni.
Sjúklingur kom að því í þrígang í banalegunni að hann ætti eftir
að gera formlega erfðaskrá og lofaði ég að vera honum innan
handar með það, ef þess þyrfti með.
12. 08. 1984 um miðnættið átti ég samtal við (B) og var hann
248