Tímarit lögfræðinga - 01.12.1988, Blaðsíða 45

er saminn er að ákveða á hvaða formi hann skuli ritaður en það getur
skipt miklu máli við túlkun. Áður en 3ja heims ríkin komu til
sögunnar tókust „gömlu“ ríkin á um það hvort hinn væntanlegi sátt-
máli skyldi vera á „civil law“ formi (réttur meginlandsríkja Evrópu)
eða „common law“ formi (Bretaveldi og fyrrum nýlendur). Varð niður-
staðan oftast sú að annað hvort formið varð ofan á.
Eftir tilkomu 3ja heims ríkjanna hefur formið á alþjóðasamningum
einnig orðið hinni endalausu málamiðlun að bráð. 1 nýlega gerðum
sáttmálum kann því oft að vera erfitt að átta sig á hvort um er að
ræða „civil law“ eða „common law“ og getur það valdið erfiðleikum
við túlkun.
CIM, CMR og Varsjár-Haag samningurinn eru ritaðir á „civil law“
formi. Þeir eru byggðir á því að settar séu fram meginreglur með
ákveðnum undantekningum. Gildissvið þeirra kemur fram í upphafi
og engar skilgreiningar er að finna í þessum sáttmálum. Orðalag þeirra
er almennt og laust við að notast sé við hugtök sem eiga uppruna í
tilteknum landsrétti eða hugtök og orðalag frá aðiljum viðkomandi
farmsamninga.
Haag-Visby reglurnar eru aftur á móti ritaðar á „common law“
formi. Ákvæðin eru „kasuistisk“. Tilvikin sem þau ná til eru nákvæm-
lega upptalin en ekki er stuðst við meginreglur með undantekningum.
Skilgreiningar eru notaðar. Orðalag Haag-Visby reglnanna er gegn-
sýrt af málfari sem þekktist í enskum farmskírteinum á 19. öld og
var framandi öðrum þjóðum.
Þessi munur á Haag-Visby reglunum annars vegar og reglum um
land- og loftflutninga hins vegar endurspeglar mismunandi uppruna
þeirra og tilgang.
Eins og greint var frá áður var Haag-reglunum upphaflega ekki
ætlað að verða alþjóðlegur sáttmáli heldur skyldu þær yerða sam-
ræmdir skilmálar sem teknir væru upp í alla farmsamninga þar sem
farmskírteini væru notuð. Enskir kaupskipaútgerðarmenn hefðu aldrei
samþykkt að notast við aðra skilmála en þá sem þeir þekktu. Það lá
því beinast við að notast við enska skilmála eins og þeir þekktust í
upphafi aldarinnar.
Land- og loftflutningasamningarnir voru hins vegar samdir með það
fyrir augum að verða alþjóðlegir sáttmálar og gilda á meginlandi
Evrópu. Það var því eðlilegt að þeir væru á „civil law“ formi.
Hamborgan-eglurnar og Genfarsamningurinn eru einnig á „civil law“
formi þó svo að vissar undantekningar megi finna þar frá. Stuðst er
við skilgreiningar sem koma á undan ákvæðum um gildissviðið. I Ham-
243