Tímarit lögfræðinga - 01.06.1990, Blaðsíða 19

9. AFSTAÐA ERLENDRA FRÆÐIMANNA
Um stöðu alþjóðlegra mannréttindasamninga í landsrétti hefur margt verið
skrifað, einkanlega þó um stöðu MSE. Andrew Z. Drzemczewski hefur gert
ítarlegan samanburð á stöðu MSE í aðildarríkjum sáttmálans og hefur m.a.
komist að þeirri niðurstöðu, að MSE hafi til að bera einstakt einkenni, sem erfitt
sé að flokka að hætti hefðbundins þjóðaréttar.23 Hann segir síðan um MSE:2J
It is - in the eyes of its implementing organs - a “law-making” and “living instrument”
whose primary purpose is to ensure that contracting states adequately comply with
their responsibility to serve l’ordre public de l’Europe. In so doing the convention
organs not only guarantee and uphold common human rights standards enumerated in
the Convention, but they also occasionally “accelerate” the harmonious evolution of
Western European standards. The obligations thereunder are owed by states to
individuals and not to other contracting states.
Höfundur er sammála flestum öðrum höfundum um það að aðildarríkin hafi
ekki tekist á hendur skuldbindingu að lögum til að veita efnisákvæðum
sáttmálans lagagildi í heild sinni í landsrétti sínum. Síðan segir:
In addition, it is suggested that the importance of this international instrument stems
not so much from the legal niceties of incorporation or non-incorporation, but rather
from the effective and practical implementation of “minimal common standards”.
These and even higher standards may be secured on the domestic plane irrespective of
whether individuals are able to invoke the Convention’s norms as a source of law in
domestic legal proceedings. This being said, incorporation of the Convention does
appear desirabie.
Pá segir höfundur og að yfirlit yfir þær skuldbindingar, sem aðilar hafa
undirgengist, bendi til þess að hin hefðbundna greining milli þjóðréttarsamn-
inga og landsréttar eigi ekki við í tilviki MSE, enda sé hún byggð á þeim
mismunandi hlutverkum sem þjóðréttarsamningar og landsréttur gegni.25
Fjölmargir norrænir fræðimenn hafa fjallað um stöðu MSE í landsrétti og
verður hér fárra einna getið.
Þegar árið 1963 komst Terje Wold að þeirri niðurstöðu, að MSE sé bindandi
norskur landsréttur, sem dómstólunum sé skylt að beita, enda þótt sáttmálanum
hafi ekki verið veitt lagagildi af Stórþinginu.21’ Höfundurinn segir að augljóst sé,
að hvert aðildarríki hafi rétt til þess að krefjast þess, að hin aðildarríkin efni
skuldbindingar sínar eftir sáttmálanum og sé það í samræmi við venjulegan
þjóðarétt. MSE gangi hins vegar lengra. Samkvæmt 1. gr. lýsi aðildarríkin því
-'Andrew Z. Drzemczewski: European Human Rights Convention in Domestic Law, 33.
2JAndrew Z. Drzemczewski: European Human Rights Convention in Domestic Law, 343
25Andrew Z. Drzemczewski: Euorpean Human Rigths Convention in Domestic Law, 54.
26Terje Wold: Den europeiske menneskeretskonvensjon og Norge, 357-360.
13