Tímarit lögfræðinga - 01.06.1990, Blaðsíða 40

opinberum hagsmunum. Þar af leiðandi eru þeir ekki fulltrúar aðila er þá skipa
þannig að þeim beri að taka við fyrirmælum frá þeim. Gögnum er málið varða og
send eru gerðarmanni frá öðrum aðila, ber honum að koma áfram til dómsins og
hann á ekki að sitja einkafundi með þeim aðila er hann skipaði.
í raun er hægt að skoða málið frá öðru sjónarhorni. Aðilar velja í gerðardóm
menn er þeir treysta og telja að hafi samúð með málstaðnum eða í það minnsta
skilji hann betur en margir aðrir. Þá má nefna gerðardóma í milliríkjamálum þar
sem gengið er út frá því sem vísu að gerðarmaður sé hliðhollur málstað þess ríkis
er hann skipaði og kenningar eru til um að einstakir gerðarmenn og sérstaklega
þeir sem tilnefndir eru af aðilum verði því ekki krafðir um algjört hlutleysi og
sjálfstæði gagnvart þeim aðila. 6
Hvað sem um þessar vangaveltur má segja er hin almenna regla sú, að
gerðarmaður tilnefndur af aðilum er sjálfstæður ogóbundinn þeim aðilaer hann
skipar. Staða hans er sú að hann ætti að tryggja að sá aðili sem tilnefndi hann
verði ekki beittur órétti við málsmeðferðina og að hann njóti réttlátrar úrlausnar
í málinu. 7
3.3. Málsmeðferðin
í gerðardómslögunum er reynt að hafa sem fæst fyrirmæli um málsmeðferð,
enda á því byggt að formreglur réttarfarslaga eigi að vera sem fæstar. Þó er í 7.
gr. laganna kveðið á um þær grundvallarreglur að gerðarmönnum beri að gefa
aðilum kost á að gera kröfur, færa fram sönnunargögn, kynna sér gögn málsins
og tjá sig um sakarefnið. Gæta skal jafnræðisreglu.
Aðilar gerðarmáls geta að öðru leyti ákveðið málsmeðferðina í gerðarsamn-
ingi eða með síðari samningum. Þau fyrirmæli eru bindandi fyrir gerðarmenn.
Sé slíkum ákvæðum ekki fyrir að fara í gerðarsamningi ákveður gerðardómurinn
sjálfur málsmeðferð fyrir gerðardómi. Gerðarmenn senda út tilkynningar um
fyrirtektir og ákveða fresti til að skila gögnum. Þeir ákveða skriflegan eða
munnlegan málflutning. Þeir geta breytt ákvörðunum sínum undir rekstri
málsins án þess að leita samþykkis aðila o. s. frv. Komi hins vegar krafa frá
öðrum aðila gerðarmáls um munnlegan málflutning verður að ætla að gerðar-
mönnum beri að taka þá kröfu til greina.8
Málsmeðferð fyrir gerðardómi er á margan hátt óbundnari en fyrir hinum
almennu dómstólum og eiga gerðarmenn að nýta sér það bæði til að flýta
gerðarmálum og til að draga úr kostnaði. Þeir þurfa í raun aðeins að framfylgja
vissum grundvallarreglum sem tilteknar eru í lögunum. Þeir þurfa t. d. ekki að
6 Drachmann, Bentzon. Kommentar til forsikringsaftaleloven 2. udg. 1952 bls. 196-97.
7 Sjá Hjejle, bls. 79.
8 Rammalög gr. 24 (1). Reglur ICC gr., 21.1.
34