Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Qupperneq 41

Um vamarþingssamninga gilda almennar reglur einkamálaréttarfars og em
það ein helstu rökin fyrir því að halda vamarþingssamningum utan gildissviðs
laganna.32 Nánar tiltekið gilda um þetta reglur 17. gr. Lúganósamningsins um
dómsvald og um fullnustu dóma í einkamálum, sbr. lög nr. 68/1995 og 3. mgr.
42. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála sem mælir svo fyrir að aðilum sé
rétt að semja um meðferð máls í hverri þinghá sem er.33
Um það var deilt við gerð Rómarsamningsins hvort ákvæði hans ættu að taka
til gerðardómssamninga.34 Þó skal á það bent að flest þeirra ríkja sem eru aðilar
að Rómarsamningnum eru einnig aðilar að samningi um viðurkenningu og
fullnustu erlendra gerðardómsúrskurða sem gerður var í New York 10. júní
1958. ísland hefur ekki enn sem komið er fullgilt þann samning.
3.2.5 Löggjöf um fyrirtæki, félög eða aðrar lögpersónur
í e-lið er tekið fram að utan gildissviðs laganna falli álitaefni sem eiga undir
löggjöf um fyrirtæki, félög eða aðrar lögpersónur. Hér undir falla t.d. mál sem
varða stofnun (með skráningu eða með öðrum hætti), löghæfi, innra skipulag
eða slit og persónulega ábyrgð stjómenda eða meðlima. Af þessu leiðir að utan
gildissviðs laganna fellur allt sem varðar löggjöf um félög og fyrirtæki annað en
hreinir samningar milli stofnenda þeirra. Ástæðan er sú að sérstakar lagaskila-
reglur eru taldar nauðsynlegar á þessu sviði og hefur talsvert starf farið fram inn-
an Evrópusambandsins í því skyni að samræma þær.35
Nánari afmörkun á þessari undantekningu getur verið vandasöm. Þó má telja
víst að hún nái ekki til hluthafasamninga eða samninga milli aðila sem hyggjast
starfa saman í félagi. Taka því lög nr. 43/2000 fullum fetum til slíkra samninga.
Hinu sama gegnir væntanlega um samstarfssamning tveggja fyrirtækja svo
fremi sem samningssambandið er ekki félagaréttarlegs eðlis. Þá fellur sala hluta-
bréfa í hlutafélagi og hluta í einkahlutafélagi innan laganna, en þó með fyrirvara
um löggjöf á sviði félagaréttar, t.d. innlausnarskyldu eða aðrar takmarkanir á
réttinum til aðilaskipta að hlutum eða hlutabréfum.36
32 Sjá nánar um rökin Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 11.
33 Sjá almennt um vamarþingssamninga samkvæmt Lúganósamningnum Eyvindur G. Gunnars-
son: „Vamarþingsreglur Lúganósamningsins", bls. 359-365. Sjá nánar um réttaráhrif slíkra samn-
inga Ása Ólafsdóttir: „Réttaráhrif vamarþingssamninga samkvæmt 1. mgr. 17. gr. Lúganósamn-
ingsins". Tímarit lögfræðinga. 4. hefti 2001, bls. 325 o.áfr. Sjá um vamarþingssamninga samkvæmt
lögum nr. 91/1991 Markús Sigurbjörnsson: Einkamálaréttarfar. Reykjavík 1993, bls. 184-185.
34 Sjá nánar um andstæð sjónarmið Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 12.
Sjá einnig Dicey & Morris: The Conflict of Laws, bls. 1201-1203.
35 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 699. Sjá nánar um áhrif evrópuréttar á hlutafélagalþggjöf
Stefán Már Stefánsson: Hlutafélög og einkahlutafélög. Reykjavík 1995, bls. 22-28 og Áslaug
Björgvinsdóttir: Félagaréttur. Reykjavík 1999, bls. 25-27.
36 Lennart Pálsson: Romkonventionen. Stokkhólmur 1998, bls. 36.
149